Financieel hoofdstuk

In deze paragraaf treft u een samenvattend overzicht aan van de verschillende financiële mutaties voor het jaar 2023 op basis van bestaand beleid. Dit kunnen autonome ontwikkelingen zijn of zaken waarover reeds besluitvorming heeft plaatsgevonden.

Omschrijving	€ x 1.000
Mei circulaire 2023
- hogere algemene uitkering	1.325
- totaal te ramen (stel)posten	-734
- totaal te ramen taakmutaties	-103
Tweede Kamerverkiezingen	-81
Rente schatkistbankieren	175
OZB	110
Sociaal Domein	543
Haalbaarheidsonderzoek fietspad Bornsestraat	-25
Indexering prijsgevoelige budgetten	-126
Inzet stelpost prijscompensatie	126
Specifieke uitkering meoz	71
Hogere leges	348
Overige kleine(re) verschillen	-6
Totaal	1.623

 

Meicirculaire 2023

De algemene uitkering laat voor het jaar 2023 op grond van de meicirculaire 2023 een budgettair voordeel zien van € 488.000. Specificatie:

Mei circulaire 2023	€ x 1.000
Hogere algemeen uitkering	1.325
Totaal te ramen (stel)posten	-734
Totaal te ramen taakmutaties	-103
Totaal	488

 

In de meicirculaire is het accres geactualiseerd op basis van de Voorjaarsnota 2023.  Voor het jaar 2023 is er sprake van een opwaartse bijstelling van het accres. Een aantal investeringsfondsen (Klimaatfonds, Mobiliteitsfonds (ontsluiting nieuwe woningen) en Stikstoffonds) worden uitgezonderd op de accresrelevante uitgaven. Deze blijven buiten de normeringssystematiek en tellen dus niet mee voor de omvang van het gemeentefonds. Vanuit dit hogere accres moeten gemeenten ook de gevolgen van de loon- en prijsontwikkeling opvangen. Vandaar ook dat de bestaande stelposten voor loon- en prijscompensatie naar boven worden bijgesteld. In het vervolg van dit programmajournaal 2023 komen we terug op de inzet van deze stelposten. Voor prijscompensatie betreft het een kleine verlaging van € 5.000 maar voor looncompensatie gaat het om een bedrag van € 653.000. 

Naast het aanpassen van de stelposten voor loon- en prijscompensatie zijn er ook twee specifieke mutaties verwerkt in de vorm van stelposten.

Participatie

De omvang van de integratie-uitkering Participatie wijzigt als gevolg van de toekenning van de loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 114,97 miljoen in 2023, aflopend naar € 95,96 miljoen in 2028). De verdeling van de bedragen per gemeente wijzigt door actualisatie van de verdeling van de Wsw-middelen. Daarnaast is sprake van wijzigingen in de verdeling van de bedragen per gemeente door aanpassing van de drempelbedragen in de verdeling van de middelen beschut werk. Met de Voorjaarsnota heeft het kabinet besloten om gemeenten te compenseren voor de bijzondere verhoging van het wettelijk minimumloon voor medewerkers in de Wsw. Voor Dinkelland betekent dit een verhoging van IU participatie in 2023 van € 212.000. Deze mutatie wordt functioneel toegevoegd aan de bestaande raming op het product Sociale werkvoorziening.

Brede impuls combinatiefuncties/buurtsportcoaches

Op 8 februari 2023 is de Regeling specifieke uitkering voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en sociale basis 2023-2026 (SPUK-SGCS, ook wel ‘brede SPUK”) gepubliceerd. Voor de bestaande Brede Regeling Combinatiefuncties betekent dit een wijziging van het type uitkering van een decentralisatie uitkering naar een specifieke uitkering. De inkomensoverdracht vindt niet meer plaats via het gemeentefonds, maar zal dus via de specifieke uitkering plaatsvinden. Voor Dinkelland betekent dit een structurele verlaging van de algemene uitkering van € 126.000. Hier tegenover wordt met ingang van het jaar 2023 een lagere raming van de kosten van de buurtsportcoaches op het product beleid en uitvoering sportbeleid opgenomen van eenzelfde bedrag.

Taakmutaties

Het saldo van de hogere algemene uitkering is geen pure “winst”. We dienen rekening te houden met de taakmutaties die benoemd zijn door het rijk. Taakmutaties zijn middelen die met een bepaald oogmerk aan het gemeentefonds zijn toegevoegd of onttrokken, maar waar geen bestedingsverplichting aan ten grondslag ligt. Wanneer ze nieuw zijn worden ze eenmalig afzonderlijk benoemd om inzicht te creëren waaraan het rijk meer of minder geld gaat besteden. Maar het uitgangspunt van de gehele algemene uitkering is en blijft dat de middelen vrij aanwendbaar zijn. Binnen de gemeente Dinkelland kennen we de lijn dat voor deze taakmutaties een stelpost wordt opgenomen in afwachting van te ontwikkelen beleid. Zodra door college en raad wordt ingestemd met het ontwikkelde beleid kan een beroep worden gedaan op deze stelpost(en). Indien ervoor wordt gekozen geen beleid te ontwikkelen dan kan de stelpost vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. Voor 2023 zijn er een aantal kleine taakmutaties maar ook een aantal  wat grotere die hierna worden benoemd en toegelicht:

Flankerend beleid energiearmoede

Het kabinet stelt in totaal incidenteel € 200 miljoen voor de jaren 2022 tot en met 2024 beschikbaar om een stapeling van sociale en maatschappelijke problemen als gevolg van de hoge inflatie te voorkomen. Van dit bedrag wordt in 2023 in totaal € 50 miljoen via het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld voor de verwachte extra inzet die nodig zal zijn op het gebied van vroegsignalering en om gemeenten tegemoet te komen in het verwachte extra beroep op bijzondere bijstand. Voor Dinkelland gaat het om een incidenteel bedrag in het jaar 2023 van € 34.000. In een latere circulaire worden gemeenten geïnformeerd over de middelen voor 2024 en de verdeling daarvan.

Dienstverlening gemeenten aanpak armoede en schulden

Voor de Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden, die in juli 2022 aan de Tweede Kamer is gepresenteerd, heeft het kabinet in 2023 in totaal € 118 miljoen beschikbaar gesteld. Van deze middelen wordt € 40 miljoen via het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld als investering in betere dienstverlening door gemeenten op het gebied van armoede en schulden. Voor Dinkelland gaat het om een incidenteel bedrag van € 27.000 in 2023. Gemeenten kunnen deze middelen inzetten om aan de slag te gaan met de prioriteiten van de Aanpak geldzorgen, armoede en schulden, zoals het verdubbelen van het gebruik van de schuldhulpverlening en het tegengaan van kinderarmoede.

Leerlingenvervoer Oekraïne

Eind januari 2023 zijn er meer dan 88.000 vluchtelingen uit Oekraïne naar Nederland gekomen en ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP), onder wie circa 18.000 kinderen en jongeren. Scholen en gemeenten spannen zich in om deze leerlingen onderwijs te bieden. Hier hoort in sommige gevallen ook het vervoer naar de school bij. De decentralisatie-uitkering ziet toe op de periode van januari 2023 tot en met 31 juli 2023. Voor Dinkelland een eenmalig bedrag van € 28.000 in 2023. 

Taal voor ontheemden uit Oekraïne

Ontheemden uit Oekraïne hebben nu beperkte mogelijkheden om de Nederlandse taal op vrijwillige basis te leren. Om een hogere arbeidsparticipatie te stimuleren, het mogelijk te maken voor Oekraïners om werk te doen dat past bij hun vaardigheden en opleiding en om deel te kunnen nemen aan de Nederlandse maatschappij, is het leren van de Nederlandse taal essentieel. Deze middelen (€ 15 miljoen) hebben tot doel het gemeentelijke aanbod van taalonderwijs aan volwassen ontheemden uit Oekraïne te stimuleren. Voor Dinkelland een eenmalig bedrag van € 21.000 in 2023. 

Maatschappelijke begeleiding

Conform artikel 18 van de Wet inburgering 2013 voorziet het college in de maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielmigranten en hun gezinsleden. Gemeenten ontvangen hiervoor in 2023 in totaal circa € 12,9 miljoen. Voor Dinkelland een eenmalig bedrag van € 17.000 in 2023. 

Tweede Kamer verkiezingen

Op woensdag 22 november 2023 worden extra verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden. Met deze extra verkiezingen in 2023 is geen rekening gehouden om de simpele reden dat verkiezingen voor de Tweede Kamer eerst in 2025 waren voorzien.  De kosten voor deze extra verkiezingen worden geraamd op ongeveer € 81.000.  Het rijk heeft aangeven geen extra compensatie aan gemeenten te verstrekken voor het organiseren van deze extra verkiezingen.

Rente schatkistbankieren

Door het oplopen van de verschillende rentetarieven ontvangt de gemeente Dinkelland ook weer een rentevergoeding op de tegoeden die in het kader van het zogenaamde "schatkistbankieren" bij het Rijk zijn gestald. Voor 2023 betreft het een bedrag van € 175.000.

Onroerende Zaak Belasting (OZB)

Deze hogere opbrengst betreft vooral de hoge OZB-opbrengsten 2023 voor niet-woningen. De hogere opbrengsten niet-woningen kunnen vooral worden verklaard doordat de hoeveelheid leegstand te hoog was ingeschat. Dit is vooral gevolg van de overgang naar een ander pakket en een fout in de koppelingen die moeilijk op te lossen was. Hierdoor is de hoeveelheid leegstand voor 2023 te hoog geraamd.  

Sociaal Domein

De, per saldo, lagere lasten binnen het Sociaal Domein ten bedrage van € 543.000 kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Omschrijving	€
Vervoer	-235.000
WMO	-2.000
Jeugd	780.000
Totaal	543.000

Vervoer

• Vervoer – dagbesteding WMO €110.000 verhoging
• Vervoer – leerlingenvervoer €25.000 verhoging
• Vervoer – regiotaxi €100.000 verhoging

De aanbesteding van het doelgroepenvervoer (van en naar dagbesteding, jeugdhulplocaties, leerlingenvervoer en incidenteel vervoer (regiotaxi)) is inmiddels afgerond. Ontwikkelingen van de afgelopen jaren hebben in deze aanbesteding geleid tot hogere tarieven voor alle vormen van vervoer. Ontwikkelingen die van invloed zijn, zijn o.a. de oorlog in Oekraïne, dat aanbieders moeten voldoen aan de gestelde duurzaamheidseisen (aansluiting bij het landelijk convenant voor zero-emissie vervoer) en er een toenemende druk is op de vervoerders door enerzijds een tekort aan chauffeurs en anderzijds een toenemende vraag voor vervoer.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

De verlaging van het WMO budget bestaat uit drie onderdelen:

• Verhogen van het budget voor woningaanpassingen met €25.000: In 2023 zijn er meer woningaanpassingen dan begroot. Hierbij is rekening gehouden met de woningaanpassingen die al plaats hebben gevonden en de woningaanpassingen die voor de rest van het jaar op de planning staan.
• Verlagen van het budget voor huishoudelijke ondersteuning met €35.000: van dit bedrag heeft €10.000 betrekking op de module regie en €25.000 op de module extra hygiene. Bij beide modules is het aantal clienten afgenomen ten opzichte van het uitgangspunt bij de begroting, waardoor de kosten lager zijn dan begroot.
• Verhogen van het budget voor bemoeizorg met €12.000: er is een stijging in de personen met multiproblematiek waar echt bemoeizorg voor ingezet moet worden. Het houdt op dit moment in dat we voor 2023 naar verwachting tien trajecten inzetten à €1.900 per traject. 

Jeugd

In het programmajournaal 2022 is het budget voor jeugdzorg naar aanleiding van de prognose met €745.000 naar beneden bijgesteld.  Uit de prognose van de jeugdzorguitgaven in 2023 voor de gemeente Dinkelland lijkt ook in 2023 een bedrag van € 780.000 minder uitgegeven te gaan worden ten opzichte van de begroting. De reden hiervoor is hetzelfde als in 2022: een nadere analyse leert dat, door de inwerkingtreding van het woonplaatsbeginsel per 2022, er een neveneffect lijkt te ontstaan door een daling van de toewijzing van dakjes en ondersteuningsbehoeften. Tot 2022 werd een groot aantal kinderen, die onder toezicht of voogdij werden gesteld door de kinderrechter, ook voorzien van dakjes (vergoeding voor een overnachting) en aanvullende ondersteuningsbehoeften (ambulante ondersteuning). Het woonplaatsbeginsel laat een lagere instroom van zowel de opgelegde maatregelen door de kinderrechter zien als daarmee ook een verlaagde behoefte aan overnachtingsvergoedingen en ambulante ondersteuning. 

 

Haalbaarheidsonderzoek fietspad Bornsestraat

Er is sprake van een bestuurlijke wens, gestoeld op input vanuit de samenleving, om noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden uit te voeren aan de Bornsestraat. Op verzoek van een opgerichte werkgroep “veilige Bornsestraat” is een bestuurlijke toezegging gedaan voor een aantal maatregelen. Vanuit beheer zijn in het kader van onderhoudswerkzaamheden met grasstenen de bermen verhard. Ook wordt er samen met de werkgroep onderzocht of een vrij liggend fietspad haalbaar is. 
Met een onderzoek naar de mogelijkheden voor een (vrij liggend) fietspad faciliteren we een samenlevingswens. Daarbij staat centraal dat eerste de nut-, noodzaak-, en haalbaarheid moet worden onderzocht. Het doel van deze opdracht is een advies uit te kunnen brengen aan het gemeentebestuur en raad, waaruit blijkt wat de haalbaarheid is. Voor dit haalbaarheidsonderzoek is een budget nodig van 25.000,-.

Prijsindexatie / inflatie

De gevolgen van de hoge prijzen (inflatie) is ook binnen de begroting van de gemeente Dinkelland voelbaar.  Naast een doorwerking van de hogere energieprijzen vanuit Noaberkracht (€ 13.500) en het aanpassen van de bijdrage aan de Stichting Participatie Noaberkracht (SPN) voor een bedrag van € 9.300 en de hogere contributies van een aantal abonnementen  voor een bedrag van € 6.700 spelen vooral de indexering van de verschillende subsidies en het contract betreffende ondersteunende werkzaamheden  in het kader van de Wet Onroerende Zaak Belasting (OZB) een rol.

Indexering subsidies voorliggende voorzieningen

Verschillende instanties die subsidies van ons ontvangen worden, net als gemeenten zelf, ook geconfronteerd met een stijging van lonen en prijzen.  Uitgaande van het handhaven van de overeengekomen dienstverlening is het niet meer dan billijk dat deze instanties ook (deels) worden gecompenseerd voor de gestegen lonen en prijzen. het gaat hier om een bedrag van € 37.000.

Ondersteunende werkzaamheden Wet Onroerende Zaak Belasting (WOZ)

Vanwege een aflopend contact zijn wij middels een openbare Europese aanbesteding een nieuw contract aangegaan voor de ondersteuning in een aantal WOZ-diensten; o.a. de herwaardering en bezwaar en beroep. Vanwege een landelijke trend van forse toename in bezwaar en beroep op WOZ-waarden is de contract waarde fors hoger  uitgevallen dan de contactwaarde in de afgelopen jaren. Ongeveer € 60.000 per jaar. Het contract is voor de komende 3 jaar afgesloten.

Stelpost prijscompensatie

We houden in de (meerjaren)begroting rekening met een jaarlijkse stijging van de lonen de prijzen. Dit doen we door stelposten op te nemen in afwachting van de werkelijke stijgingen van zowel de lonen als de prijzen. De stelpost prijscompensatie 2023 zetten we nu in ter dekking van de gestegen kosten voor een bedrag van € 126.000.

Specifieke uitkering meerkosten energie openbare zwembaden (SPUK meoz)

De hoge energieprijzen hebben een grote impact op de openbare zwembaden. Deze zwembaden zijn van groot belang voor de sportinfrastructuur. Om de openbare zwembaden te behouden, kunnen gemeenten voor een deel van de meerkosten voor energie gebruikmaken van de regeling Specifieke uitkering meerkosten energie openbare zwembaden. Dat heeft de gemeente Dinkelland gedaan voor de zwembaden Dorper Esch en Kuiperberg voor de jaren 2022 en 2023. Dit levert een eenmalige extra inkomst op van € 71.000

Hogere leges

De hogere  inkomsten van de bouwleges zijn ontstaan door de  hoeveelheid bouwplannen. Door de ruime aantallen nieuwbouwwoningen met de daarbij ontvangen leges geven een grotere opbrengst dan is begroot. Daarnaast zijn er zijn procedures voor grotere bouwplannen afgerond.