Programma Leefomgeving van de toekomst

In 2030 zijn twee miljoen Nederlandse woningen van het aardgas af. In 2050 verwarmt, kookt of doucht geen enkel huishouden meer met aardgas. We stappen over op duurzame warmte. Dit is afgesproken in het Nederlandse Klimaatakkoord. Ook bedrijven maken deze ommezwaai, met als doel dat Nederland in 2050 klimaatneutraal is. Gemeenten in Nederland, zo ook gemeente Dinkelland, hebben een grote rol in de overstap naar duurzame warmte. Om de opgave te laten slagen, werken we samen met inwoners aan haalbare en betaalbare oplossingen. We zetten daarbij ook maximaal in op het nemen van energiebesparende maatregelen. 

In 2050 wonen en werken we energieneutraal en aardgasvrij. Wij ondersteunen inwoners en bedrijven pro-actief in het proces om woningen en gebouwen meer te verduurzamen.  

We hebben in 2023 sterk ingezet op het informeren, adviseren en ontzorgen van inwoners in het proces naar haalbare en betaalbare oplossingen in het verduurzamen van hun woning. Hierbij gaat het veelal om maatwerk en oplossingen achter de deur. Het energieloket - de basis van onze duurzame informatievoorziening - is geoptimaliseerd. Vanuit het energieloket zijn diverse gesprekken gepland met energiecoaches en –adviseurs die onze inwoners verder helpen met verduurzamen. Daarnaast is de mobiele showroom ingezet op markten en evenementen, het project Gas Terug is in uitvoering gebracht en er zijn diverse groene cheques vergeven om initiatieven voor het verduurzamen te stimuleren. Inwoners hebben veel gebruik gemaakt van de isolatiesubsidie van 750,--. Vanwege de grote vraag heeft de gemeenteraad het budget in het najaar verhoogd. De financiële regelingen en bijeenkomsten zijn bekend gemaakt via de website, de huis-aan-huis krant, social media en een persbericht. Via de nieuwsbrieven duurzaamheid zijn inwoners voortdurend op de hoogte gehouden van de verschillende ontwikkelingen en mogelijkheden. 

Op basis van de vastgestelde wijkuitvoeringsplannen voor Weerselo en Tilligte is in 2023 in samenwerking met de werkgroepen verder uitwerking gegeven aan het proces richting energieneutraal en aardgasvrij wonen en werken. In alle WUP-wijken zijn warmtescans gemaakt. De resultaten zijn in april 2023 aan de inwoners toegestuurd, waarna in het voorjaar een informatieavond in Weerselo is gehouden en energiecoaches langs de deuren zijn geweest voor aanvullend advies. Er is een concept notitie vervolg warmtetransitie in combinatie met een gereedschapskist opgesteld waarin de acties en inspanningen zijn weergegeven die in de WUP-wijken worden uitgevoerd. De notitie is een tussentijds actieplan in aanloop naar het opstellen van het warmteprogramma, zoals door het Rijk is voorgeschreven. 

Er is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor de realisatie van een bronnet ten behoeve van de wijk Reestman (Noaberwarmte). In het najaar is hiervoor een inwonersbijeenkomst gehouden. Voor de wijk Borchert-Veldkamp zijn de voorbereidingen getroffen voor het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie voor realisatie van een warmtenet, waarbij gekeken wordt naar koppelkansen in relatie tot de plannen voor aanpassen van de openbare ruimte aldaar. 

Het plan van aanpak energiearmoede is uitgevoerd. Er is gekozen voor een brede aanpak voor alle woningeigenaren en huurders in onze gemeente van inzet van energieadviseurs tot het verstrekken van subsidies voor het isoleren van woningen. In totaal zijn 250 bezoeken verricht aan de betreffende doelgroep en zijn voor 300 woningen subsidies verstrekt voor het nemen van maatregelen om de energierekening terug te dringen. In het najaar 2023 zijn opnieuw middelen vanuit het Rijk beschikbaar gesteld voor de aanpak energiearmoede, hiervoor is in het najaar een nieuw plan van aanpak vastgesteld. 

Aanvullend aan het duurzaamheidsfonds voor bedrijven en maatschappelijk vastgoed zijn de mogelijkheden voor een duurzaamheidsfonds voor particulieren verkend. Er is in beeld gebracht welke instrumenten er zijn om verduurzamen van woningen te versnellen met als uitgangspunt haalbaar en betaalbaar. De Gemeentelijke Verduurzamingsregeling (GVR) als regeling is van daaruit naar voren gekomen die het best toepasbaar is op de gewenste doelgroep. Deze regeling is verder uitgewerkt en ook de mogelijke risico’s zijn in kaart gebracht. In het najaar 2023 heeft hierover een bijeenkomst met de raad plaatsgevonden, op basis waarvan besluitvorming in januari 2024 volgt. 

Moties

Bevordering verduurzaming

In de raadsvergadering van 8 november 2022 is de motie Bevordering verduurzaming van het rijk unaniem aangenomen. De motie draagt het college op om:

•    Met een voorstel te komen tot het verlengen van de regeling groene cheques voor 2023 en de benodigde bedragen inclusief de uitvoeringskosten te dekken via de reserve incidentele algemene middelen;
•    Vervolgens de eventuele continuering jaarlijks af te wegen.

Stand van zaken: De motie is uitgevoerd. Op 10 januari 2023 heeft het college de nadere subsidieregeling ‘Groene cheque 2023 – 2024’ vastgesteld. Er is zowel voor het jaar 2023 als 2024, € 30.000 beschikbaar gesteld vanuit het algemene budget van het programma ‘Leefomgeving van de Toekomst’.

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2022

Isolatiesubsidie

In de raadsvergadering van 27 juni 2023 is de motie Isolatiesubsidie unaniem aangenomen. De motie draagt het college op om:

• de subsidieregeling isolatie tot het subsidieplafond van Euro 70.133,- aan te vullen;
• de middelen hiervoor te dekken uit de reserve incidenteel beschikbare middelen;
• de subsidieregeling isolatie zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 31 juli 2023 aan te vullen;
• duidelijk naar inwoners van de gemeente te communiceren dat de subsidieregeling isolatie is aangevuld.

Stand van zaken: De motie is in behandeling.

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2023

Circulaire economie

In de raadsvergadering van 18 juli 2023 is de motie Circulaire economie aangenomen. De motie draagt het college op om:

• een plan van aanpak op te stellen om de circulaire economie in de gemeente Dinkelland te bevorderen, en hierin speciale aandacht te hebben om inwoners, bedrijven en gemeente(n) te stimuleren duurzamer te gaan handelen;
• bij dit plan van aanpak rekening te houden met de lokale economie en regionaal op te trekken, bijvoorbeeld op Noordoost-Twente schaal;
• de middelen voor dit plan uit de middelen duurzaamheid te halen, zoals beschreven in de Perspectiefnota 2023;
• het plan van aanpak uiterlijk 1 januari gereed te hebben en aan de raad terug te koppelen.

Stand van zaken: De motie is in behandeling

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2023 

In 2030 moet 50% van de energievoorziening duurzaam zijn opgewekt (en in 2050 volledig). In lijn met die doelstellingen stellen wij voor gemeente Dinkelland ons de doelstelling om 40% van het energiegebruik duurzaam op te wekken in 2026.  Hier willen we samen met inwoners, organisaties en andere gemeenten invulling aan geven. We bundelen de krachten in het samenwerkingsverband Energie van Noordoost Twente. 

We moeten meer energie duurzaam opwekken. In 2030 moet 50% van de energievoorziening duurzaam zijn opgewekt (en in 2050 volledig). In lijn hiermee is voor de gemeente Dinkelland de doelstelling om 40% van het energiegebruik duurzaam op te wekken in 2026. 

Windbeleid: Inwoners van de zoekgebieden en andere geïnteresseerden zijn tijdens inloopbijeenkomsten in januari 2023 geïnformeerd over de wijze waarop de zoekgebieden tot stand zijn gekomen en hoe en waarom de gemeente lokaal windbeleid wil realiseren. In maart en mei 2023 zijn extra bijeenkomsten georganiseerd voor direct omwonenden. De opbrengsten daarvan zijn meegenomen in het concept windbeleid. Oorspronkelijk was besluitvorming voorzien in juli 2023. Deze is uitgesteld, omdat de provincie Overijssel de motie Grip op Wind heeft aangenomen. Deze motie heeft geleid tot een nieuw beleidsvoornemen, met effecten op de keuzes in het lokaal beleid. Het windbeleid is in de raadvergadering van 19 december 2023 door de raad (geamendeerd) vastgesteld, met onder andere strengere geluids- en afstandsnormen en aanvullende voorwaarden voor windturbines in Dinkelland. Via de nieuwsbrieven zijn inwoners voortdurend op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen.

In oktober 2023 liet de provincie Overijssel weten aan de slag te gaan met een aanpassing in het provinciale zonbeleid. De provincie wil geen zonnepanelen meer op landbouw- en natuurgrond toestaan. Dit is volgens het provinciale coalitieakkoord van 2023 en het verzoek van de rijksoverheid om de groene leefomgeving te ontzien. Bovendien blijken extra zonnevelden niet meer nodig om de gezamenlijke doelstellingen (1,3 TwH aan zonne-energie in 2030) te halen. Het is daarom niet meer nodig om gemeentelijk zonneveldenbeleid te ontwikkelen.  

De RES 2.0 is in voorbereiding. In juni is via een raadsbrief een update gegeven ten aanzien het proces om te komen tot besluitvorming, dat werd voorzien voor eind 2023. Door diverse besluiten vanuit Provinciale Staten rond het zon- en windbeleid en verschillende inzichten daarin tussen gemeente en provincie, heeft het proces dusdanig vertraagd dat de besluitvorming circa een half jaar vertraging heeft opgelopen. 

De Energie Coöperatie Noord Oost Twente (EC-NOT) - het regionaal energiebedrijf - is de motor voor de ontwikkeling van lokale projecten en borgen van lokaal eigendom. EC-NOT is in 2022 opgericht en in 2023 operationeel geworden. Het is een samenwerking van Lokale energie initiatieven met de NOT-gemeenten EC NOT onderhoudt contacten met alle lokale energie initiatieven binnen de NOT gemeenten en ondersteund waar mogelijk. Daarnaast wordt samenwerking  gezocht met andere professionele belangenorganisaties. In 2023 zijn de eerste projectaanvragen voor zowel zon op dak en een eerste windproject gedaan. In 2024 worden voor de grotere projecten aparte project B.V.’s gevormd en invulling gegeven aan het lokaal eigendom.

Boerengas B.V. - een coöperatie om de ontwikkeling van biogas/groengas te stimuleren - is in oprichting. De wijze waarop de NOT-gemeenten en evt. andere gemeenten kunnen deelnemen in Boerengas B.v. zijn in beeld gebracht. De gesprekken met betrokkenen zijn gevoerd en er is gezocht naar de meest geschikte vorm van samenwerking en deelname. 

Moties

Windbeleid

In de raadsvergadering van 31 januari 2023 is de motie Windbeleid aangenomen. De motie draagt het college op om:

• Om, zo mogelijk in NOT-/RESverband, met de VNG en de provincie Overijssel te (laten) doen naar:
  • De mogelijkheden dat lokale overheden individueel dan wel collectief een vergunning kunnen verkrijgen om energieopwekking door een windmolenpark op zee te realiseren, dan wel financieel kunnen participeren, middels het Regionaal Energiebedrijf, in een project met dat doel;
  • De vraag hoe, de mate waarin en de termijn waarop, een dergelijke opwekking in minderen kan komen op de opgave tot energieopwekking van de gemeente en/of de RES;
  • De financiële consequenties van bovenstaande, de mate waarin en de termijn waarop, voor de gemeente, zowel wat betreft investeringen als wat betreft de opbrengsten;
• De gemeenteraad zo snel mogelijk informeren over de uitkomsten van het onderzoek.

Stand van zaken: De motie is uitgevoerd. Het antwoord op de motie wordt betrokken bij de behandeling van het windbeleid. Het windbeleid wordt in mei ter behandeling gebracht. 

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2023

Zon op dak openbare parkeerterreinen

In de raadsvergadering van 7 maart 2023 is de motie Zon op dak openbare parkeerterreinen aangenomen met negentien stemmen voor en één tegen. De motie draagt het college op om:

• De mogelijkheden voor het bouwen van een zonnepanelendak en een hoeveelheid openbare laadpalen op openbare parkeerterreinen en bij ondernemers met openbare parkeervoorzieningen grondig te onderzoeken;
• De uitkomsten van dit onderzoek najaar 2023 voor te leggen aan de Gemeenteraad met een voorstel tot uitvoering.

Stand van zaken: De motie is in behandeling. De mogelijkheden worden verder onderzocht.

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2023

Leefomgeving van de toekomst

In de raadsvergadering van 30 mei 2023 is de motie Leefomgeving van de toekomst unaniem aangenomen. De motie draagt het college op om:

• Om samen met de (Noordoost) Twentse gemeenten te komen tot een eenduidiger en eenvoudiger wet- en regelgeving inzake opwekking van biogas;
• Om samen met de (Noordoost) Twentse gemeenten inzichtelijk te maken welke Europese, landelijke en provinciale subsidies beschikbaar zijn voor ondernemers die voornemens zijn om biogas op te gaan wekken in de nabije toekomst;
• Om de Raad hier na het zomerreces doch uiterlijk voor de Kerst van 2023 over te berichten;
• Te onderzoeken en aan de Raad voor het zomerreces terug te koppelen wat de potentie in (Noordoost) Twente is op het gebied van de hoeveelheid m³ biogas en het percentage CO²-reductie ten opzichte van 1990, uitgaande van de huidige veestapel (scenario 1) en de geprognosticeerde veestapel (scenario 2).

Stand van zaken: De motie is in behandeling. 

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2023

Concept RES 2.0 warmtetransitie d.m.v. biogas

In de raadsvergadering van 18 juli 2023 is de motie Concept RES 2.0 warmtetransitie d.m.v. biogas unaniem aangenomen. De motie draagt het college op:

• Om binnen het bestuurlijk overleg van de RES Twente in te brengen dat er een plan van aanpak moet komen waarin duidelijk wordt;
  • Op welke manier het doel van 100.000 woningen met biogas wordt bereikt waarbij zo veel mogelijk van dat biogas wordt opgewekt door kleinschalige producenten zoals bij voorkeur door agrariërs;
  • hoe alle stakeholder hierbij worden betrokken;
  • hoe de integraliteit wordt bewaakt m.b.t. andere processen zoals bijvoorbeeld het NPLG, PPLG, GGA
• Om dit binnen de biogascoaliteit in te brengen en actief op zoek te gaan naar bestuurlijk commitment
• En de raad hierover actief te informeren.

Stand van zaken: De motie is in behandeling. De motie is recent uitgezet binnen de ambtelijke organisatie. 

De motie is te raadplegen via de volgen link: Moties 2023

Onderzoek Kernenergie

In de raadsvergadering van 18 juli 2023 is de motie Onderzoek kernenergie aangenomen. De motie draagt het college op om:

• In RES Twente-verband en in de overleggen met de provincie Overijssel ten eerste te pleiten voor het binnenhalen van een deel van het budget voor (onderzoek naar) kleinschalige opwek van kernenergie en ten tweede, in diezelfde gremia, actief te blijven lobbyen voor de toepassing van kleinschalige opwek van kernenergie en andere alternatieven voor wind- en zonne-energie (zoals o.a. biogas) in de provincie Overijssel, teneinde te komen tot de wettelijke doelstellingen van CO2-reductie.

Stand van zaken: De motie is in behandeling. De motie is recent uitgezet binnen de ambtelijke organisatie.

Windbeleid en grenzen Nationaal Landschap Noord - Oost Twente

In de raadsvergadering van 27 september 2023 is de motie Windbeleid en grenzen Nationaal Landschap Noord - Oost Twente aangenomen met veertien stemmen voor en zes tegen. De motie draagt het college op om:

• Het windbeleid voor Dinkelland pas in behandeling te nemen, nadat het RIVM rapport inzake de gevolgen van windturbines op de volksgezondheid is gepubliceerd en duidelijk is wat de gevolgen zijn voor de volksgezondheid;
• Er bij de provincie op aan te dringen de oorspronkelijke grenzen van het Nationaal Landschap NOT te herstellen.

Stand van zaken: De motie is in behandeling. De motie is recent uitgezet binnen de ambtelijke organisatie. 

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2023

Beter organiseren van slimme, duurzame en zorgeloze mobiliteit zonder emissies. 

De marktconsultatie voor het mobiliteitsplan is afgerond. De volgende fase, het in kaart brengen van de huidige mobiliteit van de organisatie, is gestart en de uitvraag is gedaan. Naar verwachting zijn de huidig beschikbare financiële middelen niet voldoende voor aanschaf van elektrische voertuigen, wat zal leiden tot gefaseerd verduurzamen. Er heeft afstemming plaatsgevonden met de kernraden over de behoefte aan laadpalen. Ook is de behoefte aan collectieve deel auto’s geïnventariseerd. Tevens is een inventarisatie gestart naar de mogelijke (openbare) parkeerplaatsen die geschikt zijn om te overdekken met zonnepanelen. 

Projectgelden Leefomgeving van de toekomst

In de begroting 2023 is, voor de gehele coalitieperiode, een bedrag van €1.500.000 beschikbaar gesteld en gestort in de “Reserve College akkoord 2022 – 2026”. De uitgaven 2022 zijn op de begroting 2023 in mindering gebracht. In het programmajournaal 2023 is een bedrag van €60.000  afgesplitst als “NOT Energieloket 3.0”. Voor de jaarschijven 2023 en 2026 jaarlijks €30.000. In hetzelfde programmajournaal is een bedrag van €60.000  afgesplitst als “Stimuleringsregeling energietransitie”. Voor de jaarschijven 2023 en 2026 jaarlijks €30.000.

Voor de jaarschijf 2023 was oorspronkelijk €350.000 beschikbaar gesteld. Na afsplitsing van het “NOT Energieloket 3.0” en de “Stimuleringsregeling energietransitie” kwam het begrotingsbedrag op €290.000. In 2023 zijn onderstaande uitgaven onttrokken aan genoemde reserve.

Uitgaven 2023:

De te verwachten uitgaven over de gehele coalitieperiode betreffen uitgaven voor maatwerkaanpak energiearmoede”, kosten samenwerking EV NOT en het NOT Energieloket jaarschijven 2025 en 2026. 

Een deel van de “kosten EvNOT” konden we verantwoorden onder de rijksregeling “Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE)“. Mogelijk heeft dit in de komende jaren een gunstig effect op de in bovenstaande grafiek te verwachten uitgaven.

Van het afgesplitste “NOT Energieloket 3.0” is €20.000 overgebleven. Dit kan weer worden toegevoegd aan het “nog in te vullen budget”.

Het afgesplitste budget “Stimuleringsregeling energietransitie” is €6.000 overgebleven. Dit kan weer worden toegevoegd aan het “nog in te vullen budget”.

Werkbudget Leefomgeving van de toekomst
In de begroting 2023 is, voor de gehele coalitieperiode, een bedrag van €200.000 beschikbaar gesteld en gestort in de “Reserve College akkoord 2022 – 2026”.

Voor de jaarschijf 2023 was €50.000 beschikbaar gesteld. Er is €19.000 uitgegeven in 2023.

Uitvoeringskosten
In de begroting 2023 is, voor de gehele coalitieperiode, een bedrag van €800.000 beschikbaar gesteld en gestort in de “Reserve College akkoord 2022 – 2026”.

In de loop van 2023 werd steeds concreter welk deel van de capaciteit we konden financieren uit een Specifieke uitkering van het Rijk. Het gaat om de “tijdelijke” regeling “capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE)” bedoeld voor het binnenhalen van nieuwe collega’s of externe deskundigen met kennis van klimaat en energie. Voor de cijfers hiervan verwijzen we naar de passage hierna “Specifieke uitkeringen van het Rijk”.

Voor de jaarschijf 2023 was €200.000 beschikbaar gesteld aan Noaberkracht.

De totale capaciteitskosten over 2023 bedroegen €555.000. Aan de specifieke uitkering "CDOKE" konden we €475.000 toerekenen. Noaberkracht deed daardoor in 2023 een beroep op €80.000 van het beschikbaar gestelde bedrag van €200.000. In 2024 zal het voordeel op de jaarschijf 2023 van €120.000 worden meegenomen in de perspectiefnota 2025.

Specifieke uitkeringen van het Rijk

Hieronder een overzicht van de in 2023 lopende “Specifieke uitkeringen van het Rijk”. Deze middelen lopen vaak over meerdere jaarschijven.

Toegekend subsidiebedrag: Per verstrekker/project;

Toegezegde cofinanciering: Wat hebben we afgesproken minimaal bij te dragen per project.

Besteding: Hoeveel is er in 2023 en tot en met 2023 besteed als subsidiabele uitgaven;

Welke subsidies zijn definitief vastgesteld.

Het toegekende bedrag voor de “tijdelijke” regeling “capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE)” is beschikt over de jaren 2023 tot en met 2025. Het voor de jaarschijf 2023 beschikbaar gestelde bedrag over 2023 is geheel besteed.