5. Paragrafen

Op grond van artikel 9, tweede lid van het ‘Besluit begroting en verantwoording’ bevat de begroting en de jaarrekening ten minste een paragraaf over de lokale heffingen. Deze paragraaf bevat volgens artikel 10 ten minste de volgende vijf sub-paragrafen :

• een overzicht van de geraamde inkomsten;
• het beleid ten aanzien van de lokale heffingen;
• een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen, waarin inzichtelijk wordt gemaakt:  

 

a. hoe bij de berekening van tarieven van heffingen, die hoogstens kostendekkend mogen zijn, wordt bewerkstelligd dat de geraamde baten de ter zake geraamde lasten niet overschrijden;

 

b. wat de beleidsuitgangspunten zijn die ten grondslag liggen aan deze berekeningen;

 

c. hoe deze uitgangspunten bij de tariefstelling worden gehanteerd;

• een aanduiding van de lokale lastendruk ;
• een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid.

 

In de begroting wordt een uitgebreide beschrijving van en toelichting op de verschillende lokale heffingen gegeven. Dit, omdat bij de vaststelling van de begroting besluiten worden genomen over de gewenste belastingontvangsten en - in aansluiting daarop - daarbij tariefstructuur en –hoogte wordt bepaald.  In de jaarrekening wordt verantwoording afgelegd over de wijze waarop de belastingontvangsten zijn gerealiseerd en in hoeverre daarbij afwijkingen zijn ontstaan ten opzichte van de begroting.

Soort heffing/belasting (bedragen x € 1.000)	Begroting  2020 na wijzigingen	Werkelijk 2020
Onroerendezaakbelastingen	6.575	6.560
Afvalstoffenheffing	1.336	1.424
Rioolheffingen	3.109	3.115
Toeristenbelasting*	360	488
Forensenbelasting	126	117
Precariobelasting	17	17
BIZ-belasting (Ootmarsum)	103	104
Totaal	11.626	11.825

De belastingenstructuur en de tarieven van de gemeentelijke belastingen zijn voor het belastingjaar als volgt vastgesteld:

1. de ozb-tarieven zijn zodanig aangepast dat voor 2020 de gewenste meeropbrengst (exclusief areaaluitbreiding) zou kunnen worden gerealiseerd; Voor 2020 is een meeropbrengst van 2% geraamd.
2. de tarieven afvalstoffenheffing zijn gebaseerd op een basistarief vermeerderd met een bedrag per lediging van de restafvalcontainer (grijs) respectievelijk per aanbieding aan de verzamelcontainer; De tarieven zijn voor 2020 ongewijzigd t.o.v. van 2019;
3. de tarieven van de rioolheffingen voor 2020 zijn ten opzichte van het jaar 2019 niet verhoogd; en
4. de tarieven leges en rechten zijn afgestemd op de lasten ter zake en kostendekkend.

Onder de naam ‘Onroerendezaakbelastingen’ worden van binnen de gemeente gelegen onroerende zaken twee directe belastingen geheven:

• een gebruikersbelasting van degene die – naar omstandigheden beoordeeld – een onroerende zaak die niet in hoofdzaak als woning dient, al dan niet krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebruikt en
• een eigenarenbelasting van degene die van een onroerende zaak het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht.

 

De gebruikersbelasting wordt uitsluitend geheven over niet-woningen, terwijl de eigenarenbelasting wordt geheven van zowel woningen als niet-woningen.

 

De tarieven worden jaarlijks (opnieuw) bepaald aan de hand van twee factoren, te weten:

a. de waardeontwikkeling van het WOZ-bestand in de gemeente en

b. de gewenste OZB-opbrengst in het begrotingsjaar.

 

Opbrengsten onroerende zaakbelastingen (bedragen x  €1.000)	2019	2020
Raming ozb	6.397	6.575
Werkelijke opbrengst ozb	6.332	6.560
Verschil tussen werkelijke opbrengst en raming	-/-65	-/-15
Oninbare vorderingen voorgaande dienstjaren	-/-16	-/-16

 

Deze heffing heeft als uitgangspunt dat de lasten van de afvalinzameling en -verwerking voor 100% worden gedekt door de heffing. Naast een basistarief per huishouden betaalt de gebruiker een capaciteitsafhankelijk tarief per lediging restafval voor het gebruik van een verzamelcontainer, een 140-liter container of een 240-liter container. Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan het beginsel van ‘de vervuiler betaalt’. De opbrengst is bestemd voor de kostendekking van de afvalinzameling en -verwerking.

 

Berekening kostendekkende afvalstoffenheffing (bedragen x  € 1.000)	Begroting 2020	Werkelijk 2020
Kosten taakveld(en)	1.494	1.857
Inkomsten taakveld(en) exclusief heffingen	456	447
Netto kosten taakveld	1.038	1.410
Toe te rekenen kosten	1.038	1.410
Overhead incl. (omslag)rente	82	82
BTW	316	316
Totale kosten	1.436	1.808
Opbrengst afvalstoffenheffing	1.336	1.424
Dekkingspercentage*	93,0%	78,8%

*Als het dekkingspercentage hoger is dan 100% worden de overtollige middelen aan de voorziening gedoteerd

Tarieven en opbrengst afvalstoffenheffing (in €)	2019	2020
Basistarief (vast recht)	88,00	88,00
1 lediging restafvalcontainer (grijs) 240 liter	10,60	10,60
1 lediging restafvalcontainer (grijs) 140 liter	6,50	6,50
1 lediging bij de verzamelcontainer via een chipkaart met een kleine opening	0,85	0,85
1 lediging bij de verzamelcontainer via een chipkaart met een grote opening	1,80	1,80
Opbrengsten afvalstoffenheffing (basistarief + ledigingen)(bedragen x € 1.000)	2019	2020
Raming opbrengst basistarief (vast recht)	919	924
Werkelijke opbrengst basistarief	918	926
Verschil tussen werkelijke opbrengst en raming basistarief	1	2
Raming opbrengst ledigingen restafval:	419	413
Werkelijke opbrengst ledigingen restafval	424	497
Verschil tussen werkelijke opbrengst en raming ledigingen	+5	+84
Oninbare vorderingen voorgaande dienstjaren	-/-2	-/-2
Aantal ledigingen bij de verzamelcontainer via een chipkaart*	9.431	16.222
Aantal ledigingen restafvalcontainer (grijs) 140 liter*	11.010	12.951
Aantal ledigingen restafvalcontainer (grijs) 240 liter*	32.353	38.832
* Gegevens verstrekt door ROVA

 

De opbrengst van het aantal ledigingen is voor 2020 geraamd op een bedrag van € 413.000. De werkelijke opbrengst voor 2020 is € 84.000,-- hoger. Oorzaak hiervan is de toename van het aantal ledigingen van zowel de verzamelcontainers als de restafvalcontainers. Dit leidt ook tot een hogere afdracht voor 2020 aan ROVA.

 

Voorziening  afvalstoffenheffing 

Deze voorziening wordt ingezet om een gelijkmatige ontwikkeling van de afvalstoffenheffing te waarborgen. De  stand van deze voorziening afval bedraagt per 31 december 2020 €387.000.

De gebruiker van een perceel van waaruit afvalwater direct of indirect op de gemeentelijke riolering wordt afgevoerd is belastingplichtig voor de rioolheffing. Voor de rioolheffing geldt eveneens als algemeen uitgangspunt dat 100% van de kosten worden gedekt. De tarieven zijn gebaseerd op de geraamde kosten, zoals die zijn opgenomen in het gemeentelijk rioleringsplan. Incidentele over- en onderdekking wordt verrekend met een egalisatievoorziening om sterke tarieffluctuaties op te kunnen vangen. De tarieven voor het belastingjaar 2020 zijn niet verhoogd ten opzichte van 2019.

 

Berekening kostendekkende rioolheffing (bedragen x  €1.000)	Begroting 2020	Werkelijk 2020
Kosten taakveld(en)	2.766	2.228
Inkomsten taakveld(en) exclusief heffingen	0	0
Netto kosten taakveld	2.766	2.228
Toe te rekenen kosten	2.766	2.228
Overhead incl. (omslag)rente	277	278
BTW	163	163
Totale kosten	3.206	2.669
Opbrengst rioolheffing	3.109	3.115
Dekkingspercentage*	100,0%	116,7%

*Als het dekkingspercentage hoger is dan 100% worden de overtollige middelen aan de voorziening gedoteerd

 

Tarieven rioolheffingen (in €)	2019	2020
Rioolheffing gebruiker (tot 300 m³)	265,60	265,60
Meerverbruik per 100 m³ of een deel daarvan	21,30	21,30
Agrarisch bedrijf	308,20	308,20
Opbrengsten rioolheffingen (bedragen x € 1.000)	2019	2020
Raming rioolheffing gebruiker	3.093	3.109
Werkelijke opbrengst rioolheffing gebruiker	3.089	3.115
Verschil tussen werkelijke opbrengst en raming	-/- 4	6
Oninbare vorderingen voorgaande dienstjaren	-/-2	-/-2

De reserve GRP bedraagt €2.000.000. De bestaande voorziening gekoppeld aan het huidige GRP bedraagt per 31 december 2020 €2.733.000.

Onder de naam ‘BIZ-bijdrage’ wordt jaarlijks een directe belasting geheven ter bestrijding van de kosten die zijn verbonden aan activiteiten in de openbare ruimte en op internet,  gericht op het bevorderen van de leefbaarheid, veiligheid, ruimtelijke kwaliteit en/of de economische ontwikkeling binnen het daartoe aangewezen gebied van de bedrijveninvesteringszone.

 

De BIZ-bijdrage in het centrum van Ootmarsum wordt gedurende een periode van vijf jaar (2017 – 2021) jaarlijks geheven ter zake van binnen de BI-zone gelegen onroerende zaken die niet in hoofd-zaak tot woning dienen.  De BIZ-opbrengsten 2018 en volgende jaren worden in de vorm van subsidie beschikbaar gesteld aan de Stichting BIZ Ootmarsum.

 

Opbrengstraming BIZ-belasting Ootmarsum (in €)	2019	2020
Bij een  WOZ-waarde van:
€ 100.000 of minder	435	435
meer dan € 100.000 en minder dan €  200.001	535	535
meer dan € 200.000  en minder dan € 300.001	635	635
meer dan € 300.000 en minder dan  € 750.000	735	735
€ 750.000 of meer	1.035	1.035
Opbrengstraming BIZ-belasting Ootmarsum (bedragen x €1.000)	2019	2020
Raming opbrengst BIZ-belasting	105	103
Werkelijke opbrengst BIZ-belasting	102	104
Verschil tussen werkelijke opbrengst en raming	-/- 3	1
Oninbare vorderingen (voorgaande) dienstjaren	-/-1	-/-1

Deze directe belasting wordt geheven voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. De raad heeft besloten om de precariobelasting te beperken tot de horecaterrassen. Bij de precariobelasting wordt (tarief-)onderscheid gemaakt tussen enerzijds de binnenstad van Ootmarsum en de overige terrassen in de gemeenten en anderzijds tussen vaste terrassen en tijdelijke terrassen. De tarieven respectievelijk de opbrengsten zijn als volgt. In verband met de coronacrisis worden de aanslag Precariobelasting 2020 eind maart 2021 opgelegd. Dit is 4 maanden later dan normaal.

 

Tarieven precariobelasting (in €)	2019	2020
a. Vaste terrassen	14,15	14,15
- Binnenstad Ootmarsum	11,20	11,20
- Overige delen van de gemeente
b. Tijdelijke terrassen
- Binnenstad Ootmarsum	4,75	4,75
Opbrengstraming precariobelasting (bedragen x € 1.000)	2019	2020
Raming precariobelasting	18	17
Werkelijke opbrengst precariobelasting	17	17
Verschil tussen werkelijke opbrengst en raming	-/- 1	0

Deze belasting wordt geheven ter zake van het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen, die niet in de gemeentelijke ‘Basisregistratie personen’ zijn opgenomen. De toeristenbelasting is een algemeen dekkingsmiddel. De belasting vindt plaats op basis van aangifte.

 

De aangiftes worden jaarlijks steekproefsgewijs gecontroleerd. Niet alleen om de aangiftes op juistheid en volledigheid te controleren, maar ook om de exploitanten, daar waar nodig, te adviseren bij een doelmatiger opzet van de administratie, zodat het invullen van de aangifte toeristenbelasting eenvoudiger en sneller kan geschieden.  De tarieven zijn al een aantal jaren niet gewijzigd.

 

Tarieven toeristenbelasting (prijs per persoon per nacht in €)	2019	2020
Hotels, pensions, appartementen, boerderijkamers, etc.	1,60	1,60
Recreatiewoningen respectievelijk niet beroepsmatig verhuurde ruimten	1,00	1,00
Kampeermiddelen: mobiele kampeeronderkomens en stacaravans	0,60	0,60
Groepsaccommodaties (o.a. kampeerboerderijen)	0,60	0,60
Opbrengst toeristenbelasting (bedragen x  €1.000)	2019	2020
Raming toeristenbelasting	305	360
Werkelijke opbrengst toeristenbelasting	357	488
Verschil tussen werkelijke opbrengst en raming	52	128
Oninbare vorderingen voorgaande dienstjaren	0	0

 

De aanslagen toeristenbelasting kunnen pas na afloop van het belastingjaar worden opgelegd, omdat deze gebaseerd wordt op het aantal overnachtingen in het belastingjaar (=kalenderjaar). Dit betekent, dat bij het opmaken van de jaarrekening een schatting moet worden gemaakt van de opbrengst. Deze schatting wordt doorgaans gebaseerd op het meest recente kohier, rekening houdend met eventueel gewijzigde omstandigheden. De planning is om de aanslagen toeristenbelasting 2020 eind september 2021 te versturen.

Deze belasting wordt geheven van natuurlijke personen die, zonder in de gemeente hoofdverblijf te hebben, er op meer dan negentig dagen van het belastingjaar voor zich of hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar te houden.  De forensenbelasting is een algemeen dekkingsmiddel. 

 

Tarieven forensenbelasting (in €)	2019	2020
Forensenbelasting: vast bedrag per gemeubileerde woning	285	285
Opbrengst forensenbelasting (bedragen x €1.000)	2019	2020
Raming opbrengst forensenbelasting	127	126
Werkelijke opbrengst forensenbelasting	131	117
Verschil werkelijke opbrengst en raming	4	-/-9
Oninbare vorderingen (voorgaande) dienstjaren	-/-1	-/-1

Om een indruk te geven van de lastendrukontwikkeling op basis van aanvaard beleid worden hierna de gevolgen belastingplichtigen  met of zonder eigen woning weergegeven. Deze vergelijking is gebaseerd op de onroerendezaakbelastingen (alleen voor bezitters van een eigen woning), de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Bij de afvalstoffenheffing is uitgegaan van een gemiddelde van 4 ledigingen.

 

De ontwikkeling van de lokale lastendruk in de gemeente Dinkelland is als volgt:

Geen eigen woning* (in €)	2019	2020	verschil	Verschil in %
Rioolheffing (tot 300 m³ waterverbruik)	265,60	265,60	0,00	0,0%
Afvalstoffenheffing: a. basistarief (vast recht) b. 4 ledigingen restafval (container 240 liter)	88,00 42,40	88,00 42,40	0,00 0,00	0,0 % 0,0 %
Totaal	396,00	396,00	0,00	0,0 %

 

Bij de berekening van de lokale woonlasten is uitgegaan van een gemiddelde woningwaarde van € 266.000 in 2019 respectievelijk € 281.000 in 2020, conform de uitgangspunten van de Waarderingskamer.

 

Eigen woning	2019	2020	Verschil	In %
OZB*	367,00	377,00	10,00	2,5%
Rioolheffing (tot 300 m3 waterverbruik):	265,60	265,60	0,00	0,0 %
Afvalstoffenheffing: a. basistarief (vast recht) b. 4 ledigingen restafval (container 240 liter)	88,00 42,40	88,00 42,40	0,00 0,00	0,0%  0,0%
Totaal	763,00	773,00	10,00	1,5%

 

Kwijtschelding is één van de wijzen waarop een schuld teniet gaat. Kenmerk van kwijtschelding is, dat het gaat om belastingschuldigen die niet in staat zijn anders dan met buitengewoon bezwaar de belasting te betalen. Op grond van artikel 255 van de Gemeentewet bestaat de mogelijkheid om belastingplichtigen, die een inkomen en een vermogen beneden bepaalde minimum normen hebben, kwijtschelding te verlenen van hun belastingschuld.

 

Gemeenten beschikken hierin over een zekere mate van beleidsvrijheid. Gemeenten mogen ook zelf bepalen welke belastingsoorten in aanmerking komen voor kwijtschelding.

 

Dinkelland past kwijtschelding toe voor de volgende heffingen:

• Afvalstoffenheffing: basistarief + variabel  tarief, gebaseerd maximaal 5 ledigingen van een 240-liter container voor ledigingen restafval;
• Rioolheffing en
• Onroerendezaakbelastingen

 

Aantal kwijtscheldingsverzoeken	2019	2020
Aanvragen: volledige afwijzing	79	54
Aanvragen: gedeeltelijke toewijzing	6	2
Aanvragen:  volledige toewijzing	245	231
Totaal	330	287
Kwijtscheldingsbedragen (bedragen x €1.000)	2019	2020
Raming kwijtschelding gemeentelijke belastingen en heffingen	101	101
Werkelijke kwijtschelding gemeentelijke belastingen en heffingen	89	85
Verschil tussen werkelijke kwijtschelding en raming	12	16

Op 24 november 2020 is door de raad de Kadernota Integraal Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2020 vastgesteld. Risicomanagement omvat alles wat we doen om risico’s, kansen en onzekerheden in beeld te brengen en te beheersen. Risicomanagement moet onze organisatie in staat stellen doelstellingen optimaal te realiseren. Dit impliceert prioriteiten stellen en sommige risico’s bewust accepteren. Daartoe is het noodzakelijk gedetailleerd inzicht te hebben in alle risico’s die samenhangen met alle gemeentelijke activiteiten en processen. De uitdaging is om binnen de organisatie het risicomanagement niet alleen onbewust onderdeel van ons werkproces te laten zijn maar risico’s en kansen en de wijze waarop we daarmee om willen gaan juist ook expliciet en transparant te betrekken bij de realisatie van onze doelen als ook bij bestuurlijke besluitvorming Hierbij is een voortdurende balans tussen de systeemwereld en de leefwereld van groot belang. Hierin is de belangrijkste uitdaging binnen de organisatie dat we deze twee werelden samenbrengen in wat gemeenten doen, hoe zij dat doen en hoe ze hierin omgaan met de samenleving en de kracht van de samenleving en de inwoners benutten. Kortom: Nevenheid waar het kan, overheid waar het moet. Integraal risicomanagement kan hierin bijdragen door het in balans brengen/houden van deze twee werelden en daardoor een verbetering te bewerkstelligen in geprofessionaliseerde sturing en een verbeterde borging en bestendiging van de organisatie te creëren. Met deze kadernota zetten we een belangrijke stap in het versterken van risicomanagement, met als doel het bewust en verantwoord omgaan met risico’s door een open en transparante manier van samenwerken.

 

Integraal risicomanagement is de nieuwe manier van denken over risico’s, kansen en onzekerheden. Het doel van deze integrale aanpak is het vergroten van het risicobewustzijn van organisatie en bestuur, zodat een goede en verantwoorde balans ontstaat tussen risico’s nemen en risico’s beheersen. Het continu organiseren van aandacht voor en het gesprek over risico’s vormt de basis van deze aanpak. Door regelmatig het gesprek te voeren - zowel op ambtelijk als bestuurlijk niveau - over (strategische) risico’s, ontstaat een gezamenlijk beeld. Niet door te zenden, te vertellen en voor te lichten, maar door te delen, te bespreken en de dialoog aan te gaan. De risicodialoog is een open gesprek met als doel het gezamenlijk bepalen van een constructieve risico-aanpak. Het gesprek en de communicatie over risico’s is een essentieel onderdeel van integraal risicomanagement. Transparantie is hierbij het uitgangspunt.

 

Risico's kunnen financiële consequenties met zich meebrengen. De financiële gevolgen van de risico's worden periodiek tijdens de P&C-Cyclus inzichtelijk gemaakt in de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing. Naast financiële consequenties worden dan ook de impact van imagoschade en de impact op de realisatie van onze organisatiedoelstellingen gewogen.

 

Het weerstandsvermogen kunnen we bepalen door onderstaande stappen te doorlopen:
1. Een inventarisatie van de risico’s (risicoprofiel);
2. Benodigde weerstandscapaciteit;
3. Beschikbare weerstandscapaciteit;
4. Relatie benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit.

In onderstaande tabel worden de tien risico's gepresenteerd met de hoogste bijdrage aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit.

Risico	Kans	Maximaal	Effect
Als gevolg van onvoorzienbare zaken (vooraf) bestaat de kans op extra kosten met als gevolg tegenvallers bouw- en woonrijp maken (o.a. bodem)	60	1.115.000,00	9,45
Als gevolg van economische groei bestaat de kans op schaarste met als gevolg Kostenstijging bouw- en woonrijpmaken (stijging > cbs index en voor een periode van 3 jaar)	50	1.115.000,00	7,96
Voorlopige risico inschatting decentralisatie	50	800.000,00	5,71
Algemene uitkering: Als gevolg van minder uitgaven door het Rijk bestaat de kans dat de omvang van het gemeentefonds naar beneden wordt bijgesteld met als gevolg dat de hoogte van de algemene uitkering voor de gemeenten lager is dan op grond van eerdere circulaires mocht worden aangenomen. Dit betekent een tegenvaller voor de gemeenten.	70	500.000,00	5,00
Als gevolg van onjuist en onzorgvuldig handelen van medewerkers en/of systemen bestaat de kans op het weglekken of het onjuist/ongewild verspreiden van informatie aan onbevoegde partijen/individuen ( Noaberkracht werken / privacy en informatiebeveiliging), waardoor en een boete of aansprakelijkstelling volt vanuit AP	30	810.000,00	3,43
Het niet (kunnen) verkopen van gemeentelijk vastgoed tegen taxatiewaarde	20	1.030.000,00	3,03
Als gevolg van het verliezen van bezwaar- en beroepsprocedures inzake ruimtelijke  (bestemmings)plannen bestaat de kans op overschrijden van termijnen en budgetten waardoor de gemeente extra kosten moet maken.	40	500.000,00	2,84
CORONA - Inkomsten: minder huurinkomsten o.a. cultuur, sport, welzijnsorganisaties	70	250.000,00	2,49
CORONA - Hogere uitgaven volksgezondheid en open einde regelingen i.r.t. WMO, jeugdzorg; specifiek  acute zorg aan huis eenzamen	70	250.000,00	2,49
CORONA - Inkomsten: inbaarheid van gemeentelijke belastingen retributies,  WOZ, drinkwater, riool, toeristen & forensen belasting	70	250.000,00	2,49

 

Benodigde weerstandscapaciteit

Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd (Monte Carlo). Hieruit volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden gedekt met een bedrag van € 4,7 miljoen (benodigde weerstandscapaciteit). 

 

Beschikbare weerstandscapaciteit

De beschikbare weerstandscapaciteit van de gemeente bestaat uit het geheel aan middelen dat de organisatie daadwerkelijk beschikbaar heeft om de risico's in financiële zin af te dekken. In onderstaande tabel wordt de totale weerstandscapaciteit weergegeven.

 

Beschikbare weerstandscapaciteit ( x €1.000)
Weerstand	Capaciteit
	2020
Algemene reserve	7.707
Totale weerstandscapaciteit	7.707

 

Relatie benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit

Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De relatie tussen beide componenten wordt in onderstaande figuur weergegeven.

 

 

De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit, kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

Ratio weerstandsvermogen =	beschikbare weerstandscapaciteit	=	€7.707.000	=	1,6
	benodigde weerstandscapaciteit		€4.700.000

 

De normtabel is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Twente. Het biedt een waardering van het berekende ratio. Hieronder is de normtabel weergegeven.

 

Weerstandsnorm
Waarderingscijfer	Ratio	Betekenis
A	> 2.0	uitstekend
B	1.4 - 2.0	ruim voldoende
C	1.0 - 1.4	voldoende
D	0.8 - 1.0	matig
E	0.6 - 0.8	onvoldoende
F	< 0.6	ruim onvoldoende

Het ratio valt dan in klasse B. Dit duidt op een ruim voldoende weerstandsvermogen. Stijging t.o.v. jaarrekening 2019 betreft stijgende risico's grondbedrijf en nieuwe risico's m.b.t. Corona

Om de financiële positie van de gemeente in beeld te brengen, stelt de gemeente Dinkelland jaarlijks een balans en een overzicht van de exploitatie in baten en lasten op. Maar voor een goed oordeel over deze financiële positie zijn aanvullende kengetallen nodig. Deze kengetallen bieden u ondersteuning bij uw kaderstellende en controlerende rol. Bovendien kan met deze kengetallen de gemeente Dinkelland goed worden vergeleken met andere gemeenten. Eén afzonderlijk kengetal zegt niet alles en moet altijd in relatie worden gezien met andere kengetallen.

 

We onderscheiden vijf kengetallen:

1a. netto schuldquote

1b. netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

2. solvabiliteitsratio

3. grondexploitatie

4. structurele exploitatieruimte

5. belastingcapaciteit: woonlasten meerpersoonshuishouden

 

1a. Netto schuldquote

Dit kengetal zegt het meest over de financiële vermogenspositie van de gemeente. Hoe hoger de schuld, hoe meer kapitaallasten (rente en aflossing) er zijn. De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossing op de exploitatie.

 

	(bedragen x € 1.000)	Jaarrekening 2019	Begroting 2020	Jaarrekening 2020
A	Vaste schulden	37.193	23.835	33.330
B	Netto vlottende schuld	2.834	5.654	6.729
C	Overlopende passiva	1.782	24.429	2.047
D	Financiële vaste activa	7.123	6.267	6.906
E	Uitzettingen < 1 jaar	14.212	17.762	17.114
F	Liquide middelen	485	488	514
G	Overlopende activa	2.248	1.090	1.415
H	Totale baten	72.318	62.313	69.731
	Netto schuldquote (A+B+C-D-E-F-G)/H x 100%	24,5	45,4	23,2

 

1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

Zie netto schuldquote, maar dan gecorrigeerd voor de doorgeleende gelden.

 

	(bedragen x € 1.000)	Jaarrekening 2019	Begroting 2020	Jaarrekening 2020
A	Vaste schulden	37.193	23.835	33.330
B	Netto vlottende schuld	2.834	5.654	6.729
C	Overlopende passiva	1.782	24.429	2.047
D	Financiële vaste activa	2.479	2.701	2.803
E	Uitzettingen < 1 jaar	14.212	17.762	17.114
F	Liquide middelen	485	488	514
G	Overlopende activa	2.248	1.090	1.415
H	Totale baten	72.318	62.313	69.731
	Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen (A+B+C-D-E-F-G)/H x 100%	31,0	51,2	29.1

 

2. Solvabiliteitsratio

De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hieronder wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale vermogen. Hoe hoger het aandeel, hoe gezonder de gemeente.

 

	(bedragen x € 1.000)	Jaarrekening 2019	Begroting 2020	Jaarrekening 2020
A	Eigen vermogen	39.533	28.660	38.634
B	Balanstotaal	87.877	88.264	88.040
	Solvabiliteit (A/B) x 100%	45,0	32,50	43,9

 

3. Grondexploitatie

Dit kengetal geeft aan hoe groot de grondpositie (boekwaarde) is ten opzichte van de jaarlijkse baten. Deze boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop.

 

	(bedragen x € 1.000)	Jaarrekening 2019	Begroting 2020	Jaarrekening 2020
A	Niet in exploitatie genomen bouwgronden	0	0	0
B	Bouwgronden in exploitatie	4.476	3.367	3.883
C	Totale baten	72.318	62.313	69.731
	Grondexploitatie (A+B)/C x 100%	6,2	5,4	5.6

 

4. Structurele exploitatieruimte

Het financiële kengetal structurele exploitatieruimte geeft aan hoe groot de (structurele) vrije ruimte binnen de vastgestelde begroting is. Daarnaast geeft het ook aan of de gemeente in staat is om structurele tegenvallers op te vangen, dan wel of er nog ruimte is voor nieuw beleid.

 

	(bedragen x € 1.000)	Jaarrekening 2019	Begroting 2020	Jaarrekening 2020
A	Totale structurele lasten	63.859	58.798	66.351
B	Totale structurele baten	65.709	57.279	67.853
C	Totale structurele toevoegingen aan de reserves	0	0	0
D	Totale structurele onttrekkingen aan de reserves	0	262	152
E	Totale Baten	72.318	62.313	69.731
	Structurele exploitatieruimte (B-A)+(D-C)/E x 100%	2,6	-2,0	2,4

 

5. Belastingcapaciteit

Dit kengetal geeft de ruimte weer die de gemeente Dinkelland heeft om zijn belastingen te verhogen. De O.Z.B. is voor gemeenten de belangrijkste eigen belastinginkomst. Een hoog tarief ten opzichte van het landelijk gemiddelde geeft aan in hoeverre de gemeente al gebruikt heeft moeten maken van deze optie.

 

	(bedragen in €)	Jaarrekening 2019	Begroting 2020	Jaarrekening 2020
A	OZB-lasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde OZB-lasten voor een gezin bij gemiddelde WOZ-waarde (uitgangspunt COELO-atlas)	364	389	377
B	Rioolheffing voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde	265	266	266
C	Afvalstoffenheffing voor een gezin	141	130	130
D	Eventuele heffingskorting	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.
E	Totale woonlasten (A+B+C+D)	770	785	773
F	Woonlasten landelijk gemiddelde	740	n.n.b.	776
	Woonlasten t.o.v. landelijke gemiddelde (E/F) x 100%	104%	n.n.b	99,6%

 

Totaal tabel kengetal en uitkomst

Kengetal Uitkomst (%)	Jaarrekening 2019	Begroting 2020	Jaarrekening 2020
Netto schuldquote	24,5	45,4	23,2
Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte geldleningen	31,0	51,2	29,1
Solvabiliteit	45,0	33,7	43,9
Grondexploitatie	6,2	5,4	5,6
Structurele exploitatieruimte	2,6	-2,0	2,4
Belastingcapaciteit	104%	n.n.b.	99,6%

De paragraaf kapitaalgoederen gaat in op de manier waarop het op duurzame wijze in stand houden van kapitaalgoederen (de fysieke gemeentelijke infrastructuur) is geborgd. Onder kapitaalgoederen verstaan we wegen (inclusief kunstwerken), riolering, water, groen en gebouwen. 

 

Voor het geformuleerd doel zijn en worden onderhoudsplannen opgesteld waarin we aangeven op welk kwaliteitsniveau kapitaalgoederen worden onderhouden. Als introductie op deze paragraaf staat hieronder het overzicht van de beheerplannen voor 2020 voor de kapitaalgoederen: 

 

Beheerplannen	Vaststelling door raad in jaar	Looptijd	Financiële vertaling in begroting	Uitgesteld onderhoud
Wegen*	2016	n.v.t.	ja	nee
Riolering	2018	2024	ja	nee
Groen beeldkwaliteitsplan en KOG	2020	4 jaar	ja	nee
Gebouwen	2010	n.v.t.	ja	nee

 * kunstwerken (duikers en bruggen) vallen onder het aspect 'wegen'

De relevante wettelijke kaders zijn:

• Gemeentewet: waarin door de gemeenteraad is vastgelegd welke regels voor de waardering en afschrijving van activa gelden. De in artikel 212 Gemeentewet bedoelde verordening is de 'Financiële verordening gemeente Dinkelland (2017)'.
• Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV): op grond van artikel 12 moeten de kapitaalgoederen wegen, riolering, water, groen en gebouwen in deze paragraaf aan de orde komen.
• Burgerlijk Wetboek: waarin opgenomen de gemeentelijke taak als 'goed wegbeheerder' om te zorgen dat het gebruik van de weg geen risico oplevert voor de weggebruiker (wettelijke aansprakelijkheid).
• Wet Milieubeheer: waaruit de verplichting tot het opstellen van een Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is voortgekomen.

 

Algemeen financieel

De kosten van het reguliere en 'groot' onderhoud van de kapitaalgoederen wegen (inclusief bruggen en duikers), groen en gebouwen zijn in het algemeen gedekt via structurele onderhoudsmiddelen in de begroting.

 

Vervangingsinvesteringen en onderhoudskosten van de riolering dekken we via de rioolheffing. 

 

Grotere vervangingsinvesteringen voor kapitaalgoederen, uitgezonderd rioleringen, staan in het algemeen als incidentele investeringen opgenomen in de begroting. De raad stelt de incidentele vervangingsinvesteringen vast.

 

Voor gebouwen stelt de raad de kosten van het groot onderhoud uit de reserve 'Onderhoud gebouwen' beschikbaar. 

 

Algemeen technisch/inhoudelijk

Voor het beheer van wegen en groen wordt de (beeld)kwaliteitscatalogus openbare ruimte van CROW (de onafhankelijke kennisorganisatie voor infrastructuur, openbare ruimte, verkeer en vervoer en werk en veiligheid) toegepast. Bij het onderdeel 'beleid en beheer' gaan we hier nader op in. 

 

In het GRP 2019-2024 zijn de kaders en verplichtingen aangegeven voor riolering en water. In het GRP is vastgelegd hoe we verbeteringsmaatregelen op het rioolsysteem toepassen en hoe we onderhoud uitvoeren. Het GRP is door de raad vastgesteld.

 

Voor het beheer van gebouwen is een meerjaren onderhoudsprogramma (MOP) vastgesteld, waarin de onderhoudsniveaus zijn aangegeven. 

 

Kerncijfers

Voor de onderscheiden kapitaalgoederen zijn in de tabel hieronder de kerncijfers vermeld.

	Aspect	Binnen de kom	Buiten de kom
Wegen	Weglengte totaal	122 km	462 km
	Oppervlakte elementenverharding	77 ha	3 ha
	Oppervlakte asfaltverharding	31 ha	127 ha
	Oppervlakte betonverharding	0,3 ha	3 ha
	Oppervlakte overige	1 ha	41 ha
	Aantal bruggen	26 st	58 st
	Aantal duikers	3 st	1.147 st
Riolering	Gemengde hoofdriolering	108 km
	(verbeterd) Gescheiden stelsel hoofdriolering	29 km.
	Kolken	9.500
	Pompunits drukriolering buitengebied	1.209
	Drukriool buitengebied	430 km.
	Rioolgemalen	49
	Persleidingen	24 km.
	IT riolen	5 km.
	Wadi’s	34
	Bergbezinkbassins	10
	Externe overstorten	44
	Interne overstorten, stuwputten, wervelventielen, etc.	35
Groen	Beplantingsoppervlakte (natuurlijk)	32,5 ha	9 ha
	Beplantingsoppervlakte (in cultuur)	25 ha	-
	Oppervlakte gazon	56 ha	2 ha
	Aantal bomen	9.850 st	pm
Gebouwen	Schoolgebouwen	14 locaties
	Sportaccommodaties	12.000 m²
	Maatschappelijke/culturele doeleinden	6.000 m²
	Monumentale gebouwen	1.700 m²
	Eigen bedrijfsvoering	17.480 m²
	Overige gebouwen	13.410 m²

Algemeen

Het onderhoudsniveau van de openbare ruimte is vastgesteld in het beleidsplan Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR). Dit plan, dat uitgaat van de systematiek om te werken volgens zogeheten beeldkwailteit, is door de raad vastgesteld in 2014. 

 

Voor het beheer van de wegen en het groen maken we gebruik van de (beeld)kwaliteitscatalogus openbare ruimte van CROW. In de catalogus is met foto's aangegeven wat de relatie is tussen beeldkwaliteit (foto) en het onderhoudsniveau (A, B, enz.). De raad heeft daarmee vastgesteld op welk niveau de verschillende kapitaalgoederen of delen van de openbare ruimte worden onderhouden. Daarbij is desgewenst voor de onderscheiden gebiedstypen (binnen of buiten de kom; hotspots) per beheergroep/kapitaalgoed het onderhoudsniveau vastgelegd. 

 

Hulpmiddel bij het beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen zijn de beheersystemen (GBI) en de koppeling  tussen de beheersystemen en de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Door het integrale karakter van het systeem is het een sterk instrument voor het opstellen van beleid voor de openbare ruimte en we kunnen hierdoor optimaal met kosten omgaan. 

 

Wat de gebouwen betreft is de gemeente Dinkelland in veel gevallen verantwoordelijk voor het groot onderhoud. De verantwoordelijkheden voor het dagelijks (klein) en groot onderhoud zijn vastgelegd in huurcontracten of gebruiksovereenkomsten. Daar waar sprake is van leegstand, draagt de gemeente als eigenaar weer de verantwoordelijkheid voor ook het klein onderhoud. Voor de schoolgebouwen heeft de stichting Katholiek Onderwijs Noordoost-Twente (KONOT) en in een enkel geval stichting Consent, de verantwoordelijkheid over het dagelijks, klein en groot onderhoud. Het dagelijks en klein onderhoud van de gebouwen voor de eigen bedrijfsvoering valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeenschappelijke regeling Noaberkracht. 

 

Wegen

Voor het beheer van de wegen gebruiken we de (beeld)kwaliteitscatalogus openbare ruimte van de CROW en de systematiek Rationeel wegbeheer. Jaarlijks beoordelen we de wegen in kwalitatieve zin met een visuele inspectie. Op basis van de resultaten uit de visuele inspecties en de gewenste kwaliteitsniveaus worden onderhoudsmaatregelen bepaald. 

 

Om onderhoudsmaatregelen te prioriteren zijn de arealen onderverdeeld in structuurelementen. Dat zijn wegvakken met een min of meer vergelijkbare gebruiksfunctie. Als structuurelement zijn gebruikt de categorieën Hoofdweg, Buitengebied, Woongebied, Bedrijventerrein en Centrum. Binnen de categorie buitengebied is onderverdeling gemaakt in klassen Standaard, Fietsroute en Extensief (wegen van laagste orde). Binnen Centra is ook de categorie Hot-Spot onderscheiden.    

 

Ook is een onderscheid gemaakt naar de aard van de verharding. Gesloten verhardingen als asfalt of beton vergen een geheel andere wijze van onderhoud dan elementenverhardingen en worden daarom afzonderlijk benaderd. Daarnaast is een onderscheid gemaakt naar verhardingsfunctie (rijbaan, fietspad, voetpad en overige (inritten, parkeervakken etc.). Door gebruik te maken van de genoemde indelingen wordt de mogelijkheid geboden om gedifferentieerd om te gaan met kwaliteit voor de verschillende categorieën.

 

Het kwaliteitsniveau is aangeduid tussen niveau A (goed) en D (slecht). In 2016 hebben we een meerjaren onderhoudsprogramma voor de kapitaalgoederen wegen en kunstwerken vastgesteld. Daarbij is vastgesteld dat we het wegenonderhoud gedifferentieerd gaan uitvoeren op basis van de reeds vermelde functionele indeling van wegen. Daarbij is vastgesteld de hieronder staande kwaliteit te gaan hanteren.

 

		Scenario 3B: Alles C met HotSpots/centra A en voetpaden B
Gewenste kwaliteit		Bedrijventerrein	Buitengebied	Buitengebied Extensief	Fietspaden/ recreatief	Centra	Hotspot	Hoofdweg	Woongebied
Asfalt	Rijbanen	C	C	C	C	A	A	C	C
	Fietspad				C			C	C
	Voetpaden
	Overige							C	C
Beton	Alle	C	C	C	C			C	C
Elementen	Rijbanen	C	C	C	C	A	A	C	C
	Fietspad							C
	Voetpaden	C			C	A	A	C	B
	Overige	C	C	C	C	A		C	C

 

Kwaliteitsniveau		A	B	C	D
Asfalt/beton	Aanzien/uitstraling	Hoog	Standaard	Sober	Verloedering
	Kapitaalvernietiging	Matig	Nihil	Groot	Zeer groot
	Beheerbaarheid	Voldoende	Goed	Matig	Slecht
	Veiligheid/Aansprakelijkheid	Veilig	Grotendeels veilig	Beperkt Veilig	Onveilig
	Hinder/Overlast	Nauwelijks	Incidenteel	Regelmatig	Constant
Elementen	Aanzien/uitstraling	Hoog	Standaard	Sober	Verloedering
	Kapitaalvernietiging	Matig	Nihil	Matig	Groot
	Beheerbaarheid	Voldoende	Goed	Matig	Slecht
	Veiligheid/Aansprakelijkheid	Veilig	Grotendeels veilig	Beperkt Veilig	Heel onveilig
	Hinder/Overlast	Nauwelijks	Incidenteel	Regelmatig	Constant

 

Bij de keuze voor deze kwaliteitsniveaus horen de effecten zoals weergegeven in de tabel.

 

Het meerjaren onderhoudsprogramma betreft ook de civiele kunstwerken. We hebben in dat programma vastgelegd dat we voor de bruggen en duikers een beheer- en monitoringsprogramma gaan toepassen voor het gepland onderhoud. Vastgelegd is dat we ook hier het basisniveau “C” gaan hanteren. Op basis van inspecties van de kunstwerken wordt een onderhouds- en vervangingsprogramma opgesteld. . We richten ons daarbij in eerste instantie op monitoring aangezien we op dit moment geen actueel beeld van de kwaliteit hebben. Zodra de resultaten vanuit het inspectie- en monitoringsprogramma bekend zijn, zal indien noodzakelijk de hoogte van dit bedrag opnieuw worden bezien.

 

Openbare verlichting

Aan de hand van het beleidsplan ‘Verlichten openbare ruimte’, met daarin uitgangspunten en keuzes voor het beleid, ontwikkelen we plannen voor vervanging en nieuwe plaatsing van openbare verlichting. Sociale veiligheid en verkeersveiligheid spelen daarbij een rol. Ook met milieuaspecten, lichthinder en lichtvervuiling houden we rekening.

 

Het onderhoud van de openbare verlichting is geregeld via een meerjaren onderhoudsbestek met in totaal zes gemeenten. In totaal worden ca. 5.900 lichtpunten onderhouden.

 

Energiebesparing en duurzaamheidsdoelstellingen behalen we door vervanging van de huidige verlichting door LED verlichting. Inmiddels is 73% van de armaturen voorzien van LED

 

Riolering

In het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP 2019-2024) zijn de kaders en het beleid vastgelegd voor het onderhoud en vervanging van de riolering, maar ook voor verbeteringsmaatregelen. Jaarlijks inspecteren we de riolering. De kwaliteit van de riolering wordt bepaald met een analyse van video-inspecties, waarbij we inspectiecatalogus NEN3399 gebruiken. Kwaliteitskwalificaties lopen uiteen van ‘uitstekend’ tot ‘zeer slecht’. Strengen met de kwalificatie ‘slecht’ en ‘zeer slecht’ komen voor reparatie of vervanging in aanmerking. De keuze van de toe te passen onderhoudsmaatregel is afhankelijk van omgevingsfactoren en de eventuele afstemming met andere werkzaamheden.

 

Naast de periodieke (onderhouds)inspecties monitort een hoofdpost dagelijks de rioolsysteem. Via online monitoring worden storingen en calamiteiten automatisch gemeld.

 

Klimaatatlas

In het GRP 2019-2024 is vanwege het Delta Plan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) een budget geraamd voor klimaatmaatregelen. In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie 2018 is door gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk de ambitie vastgelegd dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht. Als eerste stap in dat proces is er in 2019 binnen het Twents waternet een klimaatatlas opgesteld, waarmee de kwetsbaarheden voor weersextremen in beeld zijn gebracht. Aan de hand van de klimaatatlas volgt in 2020 een klimaatdialoog met de raad waarmee de klimaatmaatregelen voor hitte, droogte en wateroverlast verder worden uitgewerkt. Op basis daarvan wordt in 2020 het uitvoeringsprogramma opgesteld voor de klimaatmaatregelen.

 

Groen

De kwaliteit van groenvoorzieningen wordt primair bepaald op basis van beeldkwaliteit. Hiervoor gebruiken we ook de (beeld)kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte van CROW. Maar dan gebruiken we dit vooral om vast te leggen volgens welk kwaliteitsniveau we het groen moeten onderhouden. Hiermee is de basis gelegd voor het onderhoudsbestek. Maandelijks nemen we een steekproef voor de kwaliteit van het groenareaal. Bij goed onderhoud van het groenareaal treedt geen kapitaalvernietiging op. Cultuurbeplanting heeft een eindige levensduur en zal dan door middel van cyclisch vervangen weer op peil worden gebracht.

 

Afhankelijk van de locatie zijn minimale beeldkwaliteitsniveaus vastgesteld door de raad. In het algemeen is kwaliteitsniveau C het gewenst niveau. 

 

Voor bomen voeren we naast beeldkwaliteit ook een wettelijke veiligheidsinspectie uit (Visual Tree Assessment). Daarbij bepalen we op grond van het risicoprofiel welke inspectiefrequente nodig is en welke eventuele onderhoudsmaatregelen nodig zijn.

 

Gebouwen

Het groot onderhoud van de gemeentelijke gebouwen is opgenomen in de meerjaren onderhoudsplanning (MOP). Deze MOP is opgesteld volgens NEN2767 en is gericht op de instandhouding van een pand op kwaliteitsniveau 2 en 3 (op een schaal van 1 tot 6). De MOP heeft een inventarisatie-cyclus van vier jaar en de administratieve actualisatie is elk jaar. Op grond van de hieruit voortvloeiende planning wordt de voorziening voor het groot onderhoud op peil gebracht Het jaarlijks onderhoud gebeurt waar mogelijk in overleg met de gebruiker/beheerder van het betreffende pand (check op nut en noodzaak).

 

Onderhoudsplannen

Voor de onderscheiden kapitaalgoederen zijn onderhoudsplannen opgesteld, waarin is aangegeven op welk kwaliteitsniveau het kapitaalgoed wordt onderhouden. Goede onderhoudsplannen en de consequente uitvoering ervan zijn noodzakelijk. Door het onderhoud volgens planvorming uit te voeren, worden vooral bij wegen aansprakelijkheidsstellingen tot een minimum beperkt.

 

Afstemming

Jaarlijks stemmen we de onderhoudsplannen voor wegen, riolering en groen op elkaar af. Soms is het mogelijk om het onderhoud in technische en/of financiële zin te combineren. Dat heeft de voorkeur wanneer we daarmee ook de effecten voor de omgeving of de samenleving positief beïnvloeden.

 

Beleidsplannen in ontwikkeling

De ontwikkelingen op het gebouwenareaal worden permanent gevolgd en waar mogelijk door vertaald op het geplande onderhoud. Daar waar onduidelijkheden over de toekomstige functie van gebouwen aan de orde zijn, krijgt het onderhoud maatwerk. Sinds 2015 hebben de KONOT en stichting Consent de verantwoording voor alle onderhoud van hun schoolgebouwen

 

Externe beleidsontwikkelingen die impact hebben op onderhoud

Er komt een nieuwe landelijke richtlijn voor lokale bruggen, die met de huidige systematiek voor inspectie vaak (onterecht) het stempel ‘einde levensduur’ of ‘afgekeurd’ krijgen. Dat komt omdat lokale bruggen nu vaak beoordeeld worden op grond van normen die voor bruggen op rijkswegen gelden – en die zijn te zwaar voor de lokale omstandigheden. Het initiatief hiertoe is in 2015 gestart, maar nog niet afgerond.  

Kwaliteit

Wegen

In 2020 is onderhoud uitgevoerd aan verschillende wegen in onze gemeente. De werkzaamheden zijn ingepland op basis van de inspectieresultaten. Groot asfalt onderhoud is onder meer uitgevoerd aan Gammelkeresweg (Deurningen), Dorpsstraat (Lattrop), Lutkerveldweg (Saasveld) Molendijk, Slotsdijk en Oldenzaalsestraat) (Denekamp). Daarnaast op meerdere plaatsen onderhoud uitgevoerd. Onderhoud aan elementenverharding is o.m. uitgevoerd aan Plegtsweg in Weerselo. Verder vooral aan trottoirs. I.c.m. projecten is gewerkt aan centrumplan omgeving G. van Woustraat/Averhofstraat en omgeving Dorper Esch (allen Denekamp) en omgeving Beltstraat in Weerselo.

 

Bij de vaststelling van MJOP in 2016 is gekozen om wegenonderhoud uit te voeren op basis van door raad vastgestelde kwaliteitsniveaus. Recent is een analyse uitgevoerd hoe de kwaliteit van de arealen zich heeft ontwikkeld. Hierbij is dezelfde systematiek aangehouden als bij de totstandkoming van het MJOP. Door ingenieursbureau AnteaGroup is op basis van weginspecties van verschillende jaren (2015-2019) de kwaliteit in kaart gebracht. Uit de analyse blijkt dat de gemiddelde kwaliteit zich gedurende die jaren heeft ontwikkeld rond het door raad vastgestelde niveau C (oranje).

 

Onderstaande grafiek geeft het totaal over alle type verhardingen weer.

Analyse uitgesplitst naar de verschillende soorten wegverharding (asfalt en elementen) geeft een gelijkluidend beeld, waarbij opvalt dat de gemiddelde kwaliteit van asfalt een stijgende lijn vertoont. De kwaliteit van elementenverharding is constanter.

 

Bruggen

Daadwerkelijke vervanging/planmatig groot onderhoud is getemporiseerd in afwachting van nieuwe rekenregels voor draagkrachtberekeningen. Oorspronkelijk werden dezelfde eisen gesteld voor kunstwerken van Rijkswaterstaat als gemeentelijke kunstwerken, terwijl de verkeersintensiteit en belasting anders is. De eisen waren zo streng, dat vooral veel kleinere bruggen en viaducten moesten worden afgekeurd. De definitieve NEN-normen zijn inmiddels gepubliceerd. De resultaten van de inspecties zijn inmiddels gedateerd; we zijn nu gestart met een actualisatie van inspectie op basis van NEN systematiek. Met de resultaten van de inspecties kan worden bezien in hoeverre de gemeentelijke kunstwerken nog voldoen en welke maatregelen noodzakelijk zijn. De verwachting is dat op basis van de nieuwe inspectieresultaten de komende jaren onderhoud noodzakelijk zal zijn.

 

Rioleringen

In 2020 heeft rioolvervanging plaatsgevonden in de wijk Klokkenberg in Denekamp. Diverse strengen zijn door middel van gerenoveerd door middel van relining o.a. in Weerselo en Saasveld. Er is ruim 12 km riolering gereinigd en geïnspecteerd. Als uitvloeisel van de inspecties uit 2019 zijn door wegfresen op diverse plaatsen boomwortels en andere obstakels verwijderd.

 

Openbare verlichting.
Regulier onderhoud is uitgevoerd aan de openbare verlichting op basis van inspecties en meldingen. Projectmatig is in 2020 gewerkt aan verlichting in onder andere Tilligte, Denekamp (Molendijk, Geert van Woustraat), Saasveld, Weerselo en Deurningen.

 

Groen

In 2020 is het Kwaliteitsplan Openbaar Groen vastgesteld (KOG). Op basis van dat plan en het daarbij horende uitvoeringsprogramma zal de komende jaren worden gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van het openbaar groen in onze gemeente. In kader van KOG zijn in Denekamp Eurowerft en Kerkuil aangepakt. In Ootmarsum is omgeving Meijerstraat aangepakt. In Weerselo  zijn werkzaamheden uitgevoerd aan Voortmors. Gedurende 2020 is regulier onderhoud uitgevoerd aan het openbaar groen.; dit betreft voornamelijk verzorgend onderhoud en is grotendeels uitgevoerd door SPD/buitendienst. Door middel van periodieke inspecties (schouwen) wordt steekproefsgewijs de kwaliteit van de geleverde werkzaamheden beoordeeld.

 

In onderstaande grafiek is per functioneel onderdeel (verblijfsgebied en buitengebied) de totaalindruk in beeldkwaliteit weergegeven. De totaalindruk is uitgesplitst naar de onderdelen verzorging, verharding, meubilair en groen. Uit de grafiek is af te lezen dat de door raad vastgestelde beeldkwaliteit wordt bereikt.

 

Gebouwen. 

In 2020 is de  Julianaschool verkocht. Voor het klooster in Ootmarsum is  een koopovereenkomst getekend. De daadwerkelijke levering zal plaatsvinden in 2021.

Financieel

Structurele financiële onderhoudsgelden gebruiken we in beginsel voor het reguliere en ‘groot’ onderhoud voor wegen en groen. Onderhouds- en vervangingsinvesteringen voor riolering dekken we uit het rioolfonds. Door afstemming van onderhouds- of vervangingsmaatregelen is het mogelijk dat structurele onderhoudsgelden worden aangevuld met incidentele middelen op grond van investeringen of met middelen uit de rioolheffing. Ook andere interne en externe bronnen van financiering zijn mogelijk, bijvoorbeeld middelen uit de reserves of bijdragen van externe partijen.

 

Wegen

Het regulier onderhoud wordt aangepakt, zoals wordt aangegeven door het meerjaren onderhouds programma, die jaarlijks wordt geactualiseerd. Binnen dit programma wordt eveneens rekening gehouden met een percentage  voor onvoorziene omstandigheden en tegenvallers. De reserve 'wegen en kunstwerken' is bedoeld om planmatig groot onderhoud gelijkmatig over de begrotingsjaren te verdelen.

 

Bruggen

In 2016 hebben we het 'Meerjaren onderhoudsprogramma' vastgesteld. Besloten is daarbij om door middel van een nader onderzoek de kunstwerken in kaart te brengen. Vooruitlopend hierop is besloten met ingang van 2017 structureel €50.000 toe te voegen aan het budget.

 

Rioleringen

De beschikbare middelen voor de riolering zijn voldoende om het stelsel op niveau te houden. Het streven is te komen tot het ideaalcomplex. Hierbij sparen we voor rioolvervangingen, zodat we deze direct kunnen afschrijven. De kapitaallasten lopen dan niet op. De gedachte hierachter is dat we de financiële gevolgen van de in stand houding van het rioolsysteem niet naar volgende generaties doorschuiven. Dit is vastgelegd in het GRP 2019-2024.

 

Gebouwen

Voor het groot onderhoud van de gebouwen staat de voorziening “planmatig onderhoud gebouwen” ter beschikking. Jaarlijks is er een dotatie van €475.000 aan deze voorziening. De afgelopen jaren is gebleken dat de controle op nut en noodzaak geleid heeft tot besparingen op de geplande financiële uitgaven. 

In 2019 is de  vernieuwbouw van Dorper Esch afgerond. Het complex is in januari 2020 in gebruik genomen.

 

Alleen de aangewende middelen worden verrekend met de onderhoudsreserve.

Algemeen

De wet financiering decentrale overheden (fido) bevordert een solide financieringswijze bij openbare lichamen. Het doel hiervan is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten. De wet kent een onderscheid tussen regels voor korte financiering (kasgeldlimiet) en regels voor lange financiering (renterisiconorm). Het onderscheid is gelegd bij 1 jaar.

 

Kasgeldlimiet en korte financiering

De kasgeldlimiet heeft als doel de financiële gevolgen van schommelingen in de rente op korte leningen (< 1 jaar) te beheersen. De limiet is bepaald op 8,5% van de totale begroting.

 

Een kasgeldlimiet van €5,5 miljoen betekent dat Dinkelland in 2020 tot een bedrag van €5,5 miljoen met kort geld ( looptijd < 1 jaar) mag financieren.

 

Kasgeldlimiet	(bedragen x €1 mln)
Begrotingstotaal 2020	64,3
Vastgesteld percentage	8,50%
Kasgeldlimiet	5,5

 

Renterisiconorm en lange financiering

De renterisiconorm is een instrument voor de beheersing van het risico van een rentewijziging. Jaarlijks mogen de renterisico’s uit hoofde van renteherziening en herfinanciering niet hoger zijn dan 20% van het begrotingstotaal. Er mag dus maar 1/5^e deel van de totale begroting aan rentegevoeligheid onderhevig zijn.

 

Renterisiconorm				(bedragen x €1 mln)
Begrotingstotaal 2020				64,3
Vastgesteld percentage				20%
Renterisiconorm				12,9
Renterisico: herfinanciering + renteherziening				3,4
Ruimte				9,5

In 2020 wordt geen renterisico gelopen volgens de renterisiconorm.

 

Leningen

Onderstaande tabel geeft inzicht in de ontwikkeling van de geldleningen in 2020:

 

Leningen (opgenomen)				(bedragen x €1 mln)
Beginstand per 1 januari 2020				37,2
Bij:	nieuwe leningen t.b.v. investeringen			0,0
Af:	reguliere aflossingen			3,9
	vervroegde aflossingen			0,0
Eindstand per 31 december 2020				33,3

 

Algemene ontwikkelingen

Geldleningen

In 2020 hebben geen renteherzieningen plaatsvinden. De reguliere aflossingen in 2020 zijn € 3,9 miljoen en de rentelasten €704.000.

 

Rentevisie, liquiditeit en schatkistbankieren

De gemeente Dinkelland heeft gekozen voor spreiding in de financieringsmogelijkheden.  Door een actuele liquiditeitsplanning kan worden ingespeeld op eventuele tekorten of overschotten in de toekomst. Zo wordt door het aantrekken van langlopende geldleningen ingespeeld op eventuele liquiditeitstekorten voor de lange termijn. 

 

Eventuele voorziene tekorten op de korte termijn worden opgevangen door het aantrekken van 1 maands geldleningen. Het 1 maands rentetarief is op dit moment negatief. Dat betekent dat de gemeente bij het aantrekken van een kasgeldlening met een looptijd van 1 maand rente ontvangt.

 

EMU Saldo

Het EMU saldo is in grote lijnen het exploitatiesaldo voor bestemming plus de afschrijvingen min de investeringen over een bepaald jaar. Voor 2020 is het EMU-saldo -/- €1,5  mln.   

Algemeen
Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan dat de gemeente zeggenschap heeft, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Het financiële belang is het bedrag dat ter beschikking is gesteld en dat niet verhaalbaar is, of waarvoor aansprakelijkheid bestaat, indien de verbonden partij failliet gaat of haar verplichtingen niet nakomt. Het aangaan van banden met verbonden derde partijen komt altijd voort uit het publieke belang. Het is een manier om een bepaalde publieke taak uit te voeren.

 

Op 26 februari 2019 heeft uw raad het Beleidskader verbonden partijen 2019 vastgesteld. In dit beleidskader zijn de volgende punten verder uitgewerkt:
1. Afwegingskader deelname verbonden partijen
2. Bestuurlijke rollen (eigenaar en opdrachtgever)
3. Toezicht op verbonden partijen
4. Informatievoorziening aan de raad

 

Door het vaststellen van het Beleidskader verbonden partijen 2019 beschikt de gemeente over een afwegingskader voor toekomstige besluitvorming over toe- en uittreden bij verbonden partijen. Daarnaast geeft dit beleidskader aan hoe de gemeente grip op verbonden partijen wil vormgeven en welke rollen de gemeente daarbij heeft.

 

Deze paragraaf is om twee redenen voor u van belang. Op de eerste plaats voeren verbonden partijen vaak beleid uit dat de gemeente in principe zelf ook kan doen. De gemeente blijft de uiteindelijke verantwoordelijkheid houden voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. Er blijft dus voor u nog steeds een kader stellende en controlerende taak over bij die programma’s. De tweede reden betreft de kosten – het budgettaire beslag- en de financiële risico’s die de gemeente met de verbonden partijen kan lopen en de daaruit voortvloeiende budgettaire gevolgen.

 

De verbonden partijen, waarbij de gemeente Dinkelland betrokken is, worden hieronder beschreven.

Inleiding

Het jaar 2020 stond in het teken van de corona pandemie. Vooral de grote zorgen om de gezondheidsrisico’s, diverse coronamaatregelen en de gevolgen hiervan voor de economie. Ondanks de gevolgen bleven de grondverkopen op peil. Vooralsnog heeft de corona pandemie nauwelijks gevolgen gehad voor het grondbedrijf.

 

In deze paragraaf treft u de stand van zaken en de voortgang van de verschillende grondexploitaties over het jaar 2020 aan. De belangrijkste ontwikkelingen in 2020 waren:

1. Verkoop van 20 van de 26 geprognosticeerde woningbouwkavels;
2. Verkoop van 1,8 ha bedrijfsgrond in plaats van 0,5 ha geprognosticeerd;
3. Vaststelling van een tweetal nieuwe grondcomplexen Denekamp Oost (40 woningen) en Saasveld De Lenne (15 woningen);
4. Actualisatie van de gronduitgiftevoorwaarden.

 

Grondbeleid

De Raad heeft op 12 juli 2016 de Nota Grondbeleid vastgesteld:

• Conform het provinciaal beleid mag Dinkelland bouwen voor lokale (eigen) behoefte en zijn definitieve afspraken gemaakt over een verschuiving van uitbreiding naar inbreiding.
• In het kader van de prestatieafspraken met de Provincie Overijssel zijn afspraken gemaakt over het aantal woningen dat Dinkelland tot 2026 mag realiseren.
• Het grondbeleid is ondersteunend aan de behoeftes uit de prestatieafspraken op de terreinen van volkshuisvesting en bedrijventerreinen.

 

Het grondbeleid van de gemeente is en instrument om (ruimtelijke) doelstellingen te bereiken. De nota Grondbeleid is een kader, waarmee sturing wordt gegeven aan de beleidsdoelstellingen volkshuisvesting, ruimtelijke ontwikkeling en economie.

 

De complexen in 2020

De bouwcapaciteit in de grondcomplexen (aantallen kavels en/of te bouwen woningen alsmede de hectares uitgeefbaar bedrijventerrein) zijn overeenkomstig de woonvisie respectievelijk bedrijventerreinenvisie.

 

De complexen zijn doorgerekend op basis van een geïndexeerde kostenraming bouw- en woonrijp maken van de afdeling Openbare Ruimte. De nog te verkopen bouwkavels zijn doorgerekend met de grondprijzen uit de grondprijsbrief 2021. In het kader van het voorzichtigheidsprincipe zijn de opbrengsten niet geïndexeerd.

 

De winstnemingen zijn tot stand gekomen op basis van de verplichte poc methode uit het Besluit Begroting en Verantwoording (afgekort BBV)

 

      A.   Woningbouwcomplexen

1. Pierik: In 2020 zijn 3 kavels verkocht, de laatste kavel zal in 2021 worden verkocht.
2. Brookhuis: In 2020 is geen kavel verkocht. De laatste kavel zal in 2021 worden verkocht. Naar verwachting zal het laatste deelplan Noordwest (23 woningen) eind 2021 in de verkoop kunnen gaan.
3. Reestman: De laatste kavel is in 2020 verkocht. Daarom kan dit complex worden afgesloten.
4. Deurninger es: Naar verwachting zal de laatste fase 4^e veld (11 woningen) eind 2021 in de verkoop kunnen gaan.
5. De Schil: De laatste woonwerkkavel is in 2020 verkocht. Daarom kan dit complex worden afgesloten.
6. Diezelkamp: De laatste kavel is in 2020 verkocht.  Daarom kan dit complex worden afgesloten.
7. Rossum Noord: In 2020 is gestart met het woonrijp maken. Dit zal in 2021 kunnen worden afgerond.
8. Lattrop Kraakenhof: In 2021 zal het woonrijp worden afgerond en het complex worden afgesloten.
9. Spikkert: In 2020 zijn 5 kavels verkocht en per ultimo 2020 6 kavels in optie. Naar verwachting zal eind 2021 de derde fase (33 woningen) in de verkoop gaan.
10. Commanderie: In 2020 zijn de laatste 3 kavels van de Commanderiestraat verkocht. Naar verwachting zal eind 2021 het deelplan Erve Molenbeek (7 woningen) in de verkoop kunnen gaan.

 

In het deelplan Erve Molenbeek moet op basis van inspraak een extra ontsluitingsweg worden gerealiseerd. Deze extra kosten van € 2 ton vormen een financiële tegenvaller waarvoor een voorziening dient te worden gevormd.

11. Noord Deurningen: In 2020 is een deelplan met 5 kleinere kavels in de verkoop gegaan. Het laatste deelplan (8 kavels) zal in de loop van 2021 in de verkoop gaan.
12. Tilligte: De laatste kavel zal in 2021 worden verkocht.
13. Diezelkamp Noord: In 2020 is de laatste kavel verkocht
14. Aveskamp: Dit plan is voorlopig uit de verkoop gehaald ivm eventuele ontwikkelingen in het kader van onderwijshuisvesting.
15. Hopmanstraat: Naar verwachting zal dit plan (6 woningen) medio 2021 in de verkoop gaan.
16. Denekamp Oost: In 2020 is gestart met de voorbereiding voor een bestemmingsplan tbv 40 woningen.
17. Saasveld De Lenne: Naar verwachting zal dit plan (15 woningen) eind 2021 begin 2022 in de verkoop gaan.

 

      B.   Bedrijventerreinen

1. De Mors: In 2020 is 1.976 m2 bouwgrond verkocht. Tevens is ruim 8.000 m2 in optie gegaan.
2. Echelpoel III: In 2020 is 14.000 m2 bouwgrond verkocht. We verwachten dat de laatste kavel (1.600 m2) in 2021 zal worden verkocht.
3. Sombeek IV: In 2020 is 2.900 m2 bouwgrond verkocht. We verwachten dat de laatste kavel (4.220 m2) in 2021 zal worden verkocht.

 

Resume

In 2020 zijn in totaal 20 woningbouwkavels en bijna 1,9 hectare bedrijfsgrond verkocht waar we op begrotingsbasis uitgingen van 26 woningbouwkavels en 0,5 hectare bedrijfsgrond. Ultimo 2020 waren voor nog eens 15 woningbouwkavels en 19.000 m2 bedrijfsgrond verkoopovereenkomsten gesloten.

 

Winstnemingen

Deze worden verplicht bepaald door het toepassen van de "poc-methode". De verhouding tussen de nog te realiseren kosten en de nog te realiseren opbrengsten ten opzichte van het te verwachten eindresultaat is de hoogte van de winstneming. Omdat de te verwachten eindresultaten voorlopige eindresultaten zijn, kunnen deze jaarlijks variëren: dit heeft invloed op de hoogte van de winstneming. Daarom komt het voor dat enkele winstnemingen uit het voorgaande jaar gecorrigeerd dienen te worden.

Voor 2020 wordt €0,8 miljoen winst genomen.

 

Financiële resultaat

In 2020 is voor een totaalbedrag van €3,5 miljoen aan inkomsten gerealiseerd. Hier stonden kosten van €2,1 miljoen (o.a. verwervingen, bouw- en woonrijp maken, plankosten en rente) en een winstneming van €0,8 miljoen tegenover. Daarmee is de boekwaarde van het grondbedrijf uiteindelijk van €6,0 miljoen gedaald naar €5,4 miljoen.

 

Risico's

De boekwaardes van de grondexploitaties zijn cumulatief doorgerekend met de kans op een rentestijging van 1%, de stagnatie van grondverkopen voor woningbouwkavels in een periode van 2 jaar en een periode van 4 jaar voor bedrijfskavels, een extra kostenstijging bouw- en woonrijp maken van 3% bovenop de reeds gehanteerde kostenstijging voor een periode van 3 jaar en de kans op tegenvallers in het bouw- en woonrijp maken. Dit betrekken wij bij de berekening van onze benodigde weerstandscapaciteit in relatie tot het beschikbare weerstandsvermogen. Hiervoor verwijzen wij u naar de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

 

Verwachtingen

De huidige grondexploitaties zijn behoudend doorgerekend en geactualiseerd.

 

Ondanks de goede marktomstandigheden en positieve vooruitzichten op de woningmarkt mogen tegenvallende verkoopresultaten niet helemaal worden uitgesloten. Mocht zich dit voordoen dan heeft dit gevolgen voor de jaarlijkse winstnemingen; deze kunnen dan aanzienlijk lager uitvallen.

 

Omdat de voorraad woningbouwkavels op korte termijn raakt uitverkocht zullen we de focus blijven leggen op toekomstige gemeentelijke woningbouwlocaties.

 

Hiervoor zal bij de begroting 2022 een meerjarenperspectief worden aangeboden.

De beleidsindicatoren geven een beeld van de prestaties hoe de besteding van de beschikbare middelen gaat plaatsvinden. In meetbare eenheden zullen de beleidsindicatoren informatie verschaffen over de interne beleidsprestaties maar ook in vergelijking met andere overheden. Onderbouwde keuzes kunnen worden gemaakt om te kunnen bijsturen als de ontwikkelingen daartoe aanleiding geven. Naast opname in de begroting worden deze indicatoren digitaal beschikbaar gesteld op de website waarstaatjegemeente.nl.

 

Beleidsindicatoren begroting 2020
Bron:	Vensters voor bedrijfsvoering 2020
Peildatum:	Deelname 2020
Indicator	Waarde	Eenheid
Financieel
Omvang formatie	6,70	Aantal fte per 1.000 inwoners.
Omvang bezetting	7,75	Aantal medewerkers per 1.000 inwoners.
Omvang overhead	8,6%	Totale overhead gedeeld door totale lasten.
Apparaatskosten	€ 647	Kosten per inwoner.
Externe inhuur	10,7%	Kosten externe inhuur gedeeld door de totale loonsom plus kosten externe inhuur.
Maatschappelijk
Afstand tot de arbeidsmarkt	0,5%	Percentage medewerkers met een "afstand tot de arbeidsmarkt".
HRM
Vrouwen in leidinggevende positie	36%	Aantal vrouwen in leidinggevende positie gedeeld door het totaal aantal leidinggevenden.
Ziekteverzuim	3,4%	De verzuimde dagen gedeeld door het totaal aantal beschikbare dagen keer 100%
Frequentie ziektemeldingen	0,5	Het gaat om het gemiddeld aantal ziektemeldingen per medewerker.
Vergroening (35-)	17%	Aantal medewerkers tot 35 jaar gedeeld door het totaal aantal medewerkers.
Vergrijzing (55+)	35%	Percentage medewerkers van 55 jaar of ouder t.o.v. het totaal aantal medewerkers.
Instroom	9,0%	Ingestroomde medewerkers gedeeld door het aantal medewerkers op 1 januari.
Uitstroom	6,1%	Vertrokken medewerkers gedeeld door het aantal medewerkers op 1 januari.
Interne mobiliteit	4,0%	Aantal medewerkers geplaatst op interne vacatures gedeeld door het aantal medewerkers op 1 januari.
Klant
Betaaldiscipline	95%	Percentage inkoopfacturen dat binnen wettelijke termijn wordt betaald.
E-facturering	2,9	Deze score is een gemiddelde score op een schaal van 1 tot 4, waarbij 4 staat voor 100% digitale afhandeling van de inkomende facturen.
Huisvesting
Werkplekindex	1,2	Aantal fte gedeeld door het aantal werkplekken.
Energiekosten	€ 17	Kosten gas, stroom en overig, gedeeld door de beheerde oppervlakte.
ICT
Beheerde applicaties	204	Het gaat om technisch en/of functioneel beheerde applicaties.
ICT meldingen per klant	6,8	Het aantal ICT meldingen gedeeld door het aantal medewerkers van de organisatie.

Inleiding

Informatieveiligheid heeft ook in 2020 veel aandacht gehad. Net als alle  gemeenten in Nederland heeft ook onze gemeente zich gecommitteerd aan het implementeren van het uniforme normenkader voor informatiebeveiliging, de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). 

 

Doelstellingen

De belangrijkste gemeentelijke doelstellingen op het gebied van informatieveiligheid zijn:

• Wij laten naleving op beleid, normen beheersmaatregelen zien
• We passen risicomanagement toe om onze activiteiten te prioriteren
• We beschermen informatie in onze kritische bedrijfsprocessen en informatiesystemen, en zorgen dat de toegang tot deze systemen goed wordt beheerd
• We voeren maatregelen gestructureerd door, en toetsen de uitvoering hiervan
• Onze medewerkers zijn bewust van de informatieveiligheidsrisico’s, en handelen daar naar
• We reageren adequaat op incidenten
• We voeren regie op uitbestede diensten

 

Succesbepalende factoren in 2020 zijn geweest:

• Transparante voortgangsinformatie
• Vergroot bewustzijn medewerkers
• Vergroot proceseigenaarschap
• Adequaat actiemanagement
• Voldoen aan Baseline Informatieveiligheid Overheid (BIO)
• Veilige bedrijfskritische processen en systemen
• Verbeterde regie op leveranciers en ketenpartners

 

Er zijn stappen gezet die bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen. Deze stappen hebben op organisatorisch niveau plaatsgevonden door het realiseren beleid en processen, maar ook binnen organisatieonderdelen en teams gewerkt aan het doorvoeren van verscheidene beveiligingsmaatregelen.

 

Realisatie

Belangrijke behaalde mijlpalen zijn behaald op het gebied van:

• Kwaliteitsmanagement (PDCA-cyclus)
• Beleid en procedures
• Communicatie
• Verantwoording ENSIA en accountant
• Respons op signalen dreigingen uit het netwerk en  van leveranciers
• Verbetering procesmanagement
• Bedrijfscontinuïteit
• 24/7 Monitoring
• Logging en auditing

 

Op het gebied van de Eenduidige Normatiek Single Information Audit (ENSIA) zijn de volgende mijlpalen behaald:

• De informatiebeveiligingsnormen DigiD en Suwinet zijn op basis van de ENSIA systematiek getoetst. Uit dit traject blijkt dat de gemeente in control is.
• Hetzelfde geldt voor de geselecteerde informatiebeveiligingsnormen van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) en de Basisregistratie Ondergrond (BRO).

 

Punten die in 2021 extra aandacht krijgen zijn:

• Bewustwordingsprogramma
• Externe toets informatieveiligheid
• Incidentenprocedure
• Identiteits- en toegangsmanagement
• Actief openbaar maken en anonimiseren
• Risicomanagement
• Projectenadvies
• Functioneelbeheer

 

Incidenten en datalekken

Het afgelopen jaar is hard gewerkt om incidenten te signaleren en te behandelen. Ook is tijd geïnvesteerd om het proces aan te scherpen en de bekendheid van dit proces met actoren in de organisatie te vergroten. Er hebben zich enkele datalekken voorgedaan. Door snel handelen is het risico voor betrokkenen erg laag gebleven. De incidenten zijn op de juiste wijze afgehandeld en geëvalueerd door de verantwoordelijk medewerkers.