Ambitie Duurzaam Dinkelland

In het coalitieprogramma 2018-2022 van Dinkelland heeft duurzaamheid een prominente rol gekregen: duurzame energie, afval, verwijdering asbest en circulair inkopen zijn richtinggevende  thema’s in het akkoord. Wij vinden dat duurzaamheid een manier van denken is die geïntegreerd moet worden in ons hele doen en laten. Dat geldt voor de gemeente Dinkelland zelf, voor ondernemers, maatschappelijke organisaties, inwoners en andere overheden. Wij willen ons steentje bijdragen om de gevolgen van de klimaatverandering te beperken.

Aangezien het vooral gaat om verandering van gedrag en de toepassing van nieuwe technieken bestaat de rol van de gemeente Dinkelland met name uit verbinden, faciliteren, samenwerken en participeren. Duurzaamheid overschrijdt lokale grenzen, waardoor we inzetten op de aanscherping van de regionale samenwerking in combinatie met lokale projecten en processen. We gaan zelf het goede voorbeeld geven en ons vaker aansluiten bij duurzame initiatieven van inwoners, bedrijven en organisaties.

Een transitie, dus ook de energietransitie,  is een structurele ingrijpende verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op velerlei gebieden, zoals technologie, economie, instituties, natuur en milieu. Transities zijn maatschappelijke omwentelingen die leiden tot fundamentele en onomkeerbare veranderingen We leven dus in een verandering van tijdperken  waarbij we meer mensen betrekken en faciliteren om hun ideeën vorm te geven. We werken vanuit andere waarden en dat vraagt ook om een transitie van betrokken organisaties en stakeholders. Dit betekent dat we anders denken, anders ervaren en anders doen. Een transitie verloopt zelden lineair en laat zich niet strak sturen in de tijd. Transities zijn mensenwerk; de technologie is belangrijk maar niet doorslaggevend. Voor de actielijn Duurzaam Dinkelland betekent dit dat we een richting hebben bepaald met ambities die qua doelbereik en de voorgenomen inspanningen sterk afhankelijk zijn van onze omgeving met een grote diversiteit aan stakeholders. We zullen waar nodig de inspanningen moeten bijstellen en de dynamiek van het moment benutten om een bijdrage te leveren aan de doelen.

Dit resulteert in de volgende actielijnen en die gaan we komende periode als volgt meten:

Geen gebruik van fossiele brandstoffen, maar duurzame vormen van energieopwekking

Waar stonden we aan het begin van de coalitieperiode? (IST)
1. Op dit moment wekken we binnen de gemeente Dinkelland 11% van ons energieverbruik duurzaam op (Bron Klimaatmonitor 2016).

Waar gaan we naar toe? (SOLL)
1. Dinkelland haakt aan bij de landelijke doelstelling om in 2050 de opwekking van 100% duurzame energie te hebben.

Tussendoelen:
· Het tussendoel is om in 2023, 20% duurzame opwekking van energie te realiseren en 6% energiebesparing;
· In 2030 zitten we op 30% duurzame opwekking en 12% energiebesparing

In het klimaatakkoord van Parijs heeft Nederland samen met 194 andere landen toegezegd te zorgen dat de aarde in 2050 niet meer dan twee graden is opgewarmd. Het kabinet heeft met het nationale Klimaatakkoord een centraal doel: het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland met 49 % ten opzichte van 1990. Het kabinet pleit in Europa voor een broeikasgasreductie van 55% in 2030. Mocht een aangescherpte doelstelling in de EU niet haalbaar blijken, dan zal Nederland ernaar streven om met gelijkgestemde Noordwest-Europese landen tot ambitieuzere afspraken te komen dan de door de EU toegewezen landenallocatie. Omdat de uitkomst van de internationale gesprekken nog niet vaststaat, kan de uiteindelijke doelstelling voor 2030 afwijken van de 49% waar het kabinet nu van uitgaat. Een betekenisvolle stap is gezet in de Europese Raad van 20 juni 2019, waarbij een grote meerderheid van de lidstaten klimaatneutraliteit voor 2050 heeft omarmd.

Wat was er in 2020 extra voor nodig?

In de begroting 2019 zijn de volgende budgetten beschikbaar gesteld:

• Faciliteren en structureren van informatieverstrekking en advisering op maat voor inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties: €15.000.
• Bestaande woningbouw wijkgericht gasloos maken: €34.000.
• Energiemonitoring: €10.000.
• Stimulering verduurzaming scholen: €10.000.
• Samen met Losser, Oldenzaal en Tubbergen invulling geven aan grootschalige energietransitie: €4.000.

In de begroting 2020 zijn de volgende budgetten beschikbaar gesteld:

• Samenwerking NOT energietransitie: €150.000 (3 jaar €50.000)
• NOT energieloket: €120.000 (3 jaar €40.000)
• Stimuleringsregeling energietransitie:  €60.000
• Quick wins, werkbudget: €10.000

De provincie Overijssel heeft subsidie beschikbaar gesteld voor de wijkuitvoeringsplannen Tilligte €50.000 en Weerselo €80.000.

Conform hetgeen is gesteld in de inleiding over het MEP worden niet bestede incidentele budgetten (project- en procesgeld) overgeheveld (zie voorstel budgetoverheveling) . Het betreffen hier immers budgetten voor een periode van 4 jaar.

Zoals eerder deze jaarstukken is aangegeven resteert er een bedrag van €1,7 miljoen aan projectgeld duurzaamheid (inclusief energietransitie) wat wordt overgeheveld van 2020 naar 2021. Dit bedrag kan in de loop van de planperiode van het Maatschappelijk Effecten Plan (MEP) worden ingezet voor concrete projecten.

In 2022 hebben we ons doel van maximaal 50 kg restafval per inwoner per jaar bereikt.

Waar stonden we aan het begin van de coalitieperiode? (IST)
1. In 2017 werd er per inwoner 60 kg restafval per jaar ingezameld.

Waar gaan we naar toe? (SOLL)
1. Vanuit de ambitie van het project “Afvalloos Twente” streven we naar maximaal 50 kg restafval per inwoner per jaar in 2030. Door ons huidige beleid voort te zetten en te optimaliseren streven we er naar om dat doel in 2022 te halen.
2. In 2050 zijn er geen restafvalstromen meer in Dinkelland

In 2030 is het besef doorgedrongen dat we alleen nog producten kopen die na gebruik weer volledig kunnen worden hergebruikt voor nieuwe producten, bestaat er geen afval meer en leven we in een circulaire duurzame samenleving.

De Twentse gemeenten hebben in het kader van het Landelijke Afvalbeleidsplan het project “Afvalloos Twente” opgepakt. De ambitie is om in 2030 de hoeveelheid restafval te reduceren tot maximaal 50 kilo per persoon per jaar. Deze ambitie is gebaseerd op het IPR Normag (een adviesbureau op het gebied van strategie, beleid en organisatie) rapport dat in 2014 de basis heeft gevormd voor de regionale afvalvisie en ons eigen afvalbeleid. Met de huidige hoeveelheid van 60 kilo per inwoner per jaar in 2017 voldoen we nog niet aan de ambities van Afvalloos Twente. Het streven is om de ambitie eerder waar te maken dan in 2030. 

Niet van toepassing.

Eind 2022 zijn zoveel mogelijk asbestdaken gesaneerd.

Waar stonden we aan het begin van de coalitieperiode? (IST)
1. In Dinkelland is in het buitengebied 628.000 m² aan asbestdaken aanwezig, in het stedelijk gebied 33.000 m² en op de bedrijventerreinen 10.000 m², welke direct onderhevig zijn aan de weersinvloeden. (Bron: asbestinventarisatie provincie Overijssel, situatie 2017)

Waar gaan we naar toe? (SOLL)
1. In afwachting van de behandeling van aangepaste wetsvoorstel Asbestdaken in de eerste kamer, is de SOLL voor 2020 als volgt: eind 2022 is zoveel mogelijk van de asbestdaken gesaneerd.

Op 4 juni 2019 heeft de Eerste Kamer het wetvoorstel asbestdakenverbod per 2025 verworpen. Naast de discussie over gezondheidsrisico’s bij sanering van asbest, is het ‘moeten’ er voorlopig vanaf. Zie ook: Eerste kamer verwerpt wetsvoorstel.

Losse asbestvezels zijn schadelijk voor de volksgezondheid, het (langdurig) inademen van deze vezels kan leiden tot kanker. Asbestbranden leiden tot onrust over de volksgezondheid en vormen een risico op hoge maatschappelijke kosten en economische schade.

Ondanks dat er (nog) geen verbod is grijpen we dit verbod aan om verduurzaming te bevorderen. Onze voorkeur gaat uit naar plaatsing van zonnepanelen ter vervanging van asbestdaken. Via het Duurzaamheidsfonds Dinkelland willen we het plaatsen van panelen stimuleren.

Het Rijk (trekker), de provincie en de gemeenten onderzoeken de mogelijkheden van een revolverend fonds voor het verwijderen van asbestdaken voor particulieren. Van de gemeente wordt vooralsnog een bijdrage in het fonds gevraagd.

Niet van toepassing

Bij inkoop van de gemeente meer rekening houden op de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen.

Waar stonden we aan het begin van de coalitieperiode? (IST)
1. Op dit moment hebben we nog geen helder beeld van wat circulaire inkoop voor de gemeente betekent en daarmee ook niet waar we staan. We gaan dit instrument ontwikkelen.

Waar gaan we naar toe? (SOLL)
1. Er is een helder inkoopbeleid met duidelijke normen voor circulair inkopen
2. Het is meetbaar of er circulair ingekocht wordt
3. In 2022 wordt ingekocht conform de in het beleid gestelde normen.

Circulaire Economie helpt onze duurzame ambities te verwezenlijken. De circulaire economie en is een erg breed begrip. Het Ministerie van VROM hanteert de volgende definitie: “het toepassen van milieuaspecten en sociale aspecten in alle fasen van het inkoopproces, zodat dit uiteindelijk leidt tot de daadwerkelijk levering van een product, dienst of werk dat aan deze eisen voldoet.” Binnen Dinkelland ligt de focus op circulair inkopen. Hierbij gaat het om de inzet van het instrument Inkoop om productie en (her)gebruik van circulaire producten en diensten te stimuleren en zo duurzaamheid te versterken[1].

In de begroting 2019 is het volgende budget beschikbaar gesteld:

• Basisinventarisatie huidige stand van zaken, verkenning mogelijkheden met conclusies en aanbevelingen voor het vervolg: €6.000.

Conform hetgeen is gesteld in de inleiding over het MEP worden niet bestede incidentele budgetten (project- en procesgeld) overgeheveld (zie voorstel budgetoverheveling). Het betreffen hier immers budgetten voor een periode van 4 jaar.